dinsdag

Nawoord

In 1996 begon ik op verzoek van Ronald Dietz, toenmalig directeur van de Arbeiderspers, met een boek over Winschoten. Tot aan het moment dat ik een volle baan kreeg (in 2000), heb ik aan dat boek gewerkt. Ik was toen tot 1963 gekomen.
In veel opzichten was de periode 1950 - 1963, die in dit log aan de orde is geweest, een cruciale. Veel belangrijke ontwikkelingen die nu tot een einde komen, hadden in deze periode een aanvang. Sommige lopen nog steeds door.
Dat geldt ook voor Winschoten. Je ziet de eerste plannen om het oude centrum te slopen en te vervangen door een parkeerplaats-vriendelijke vlakte verschijnen. Dit proces is nog steeds in volle gang. Ongetwijfeld is voor de nieuwe gemeente Oldambt een groot gemeentehuis nodig dat eindelijk op de plaats kan komen waar men in de jaren zestig al aan dacht: achter de Venne.
De werkloosheid in Oost-Groningen is nog steeds een heftig pro-bleem. De op de landbouw gebaseerde industrie is zo langzamerhand in zijn geheel verdwenen, net als het hoger onderwijs en vele overheidsinstellingen. Door gebrek aan goede opleidingsmogelijk-heden en hoogwaardige werkgelegenheid trekken jonge mensen al vroeg naar de stad om nooit meer terug te komen. Dat het platteland ontvolkt is ook een gevolg van bewuste politiek.
Het centrale probleem van de sociaal-democratie, hoe combineer je praktisch bestuur met politieke idealen, werd in Winschoten, waar de PvdA jarenlang een absolute meerderheid had, in de jaren van dit weblog een beetje zichtbaar. De afstand tussen politici en kiezers was toen ook al groot, maar de kiezers vertrouwden toch grotendeels blindelings op de goede bedoelingen van hun volksvertegenwoor-digers. De mensen die zich niet konden vinden in het sociaal-democra-tisch pragmatisme, stemden op de CPN, die op gemeentelijk niveau niet zoveel te maken had met het Rusland van vadertje Stalin, of later op de PSP. Deze radikale onderstroom is in Oost-Groningen altijd aanwezig geweest en heeft zijn wortels in een soort anarchisme dat ook nu nog volop leeft. Oost-Groningers laten zich niet zomaar wat wijsmaken en in mooie praatjes geloven ze al helemaal niet.
Wat ik geheel vergeten was toen ik met dit log begon was dat mijn onderzoek niet alleen over Winschoten ging. Al gauw kwamen Stalin en de koude oorlog langs. De Russen en de Amerikanen hielden elkaar nauwlettend in het oog en een allesvernietigende kernoorlog was tot aan de Cubacrisis een reële mogelijkheid. Het was die crisis die duidelijk maakte dat Chroetsjev toch iets minder een ijzervreter was dan zijn voorganger. De destalinistie zou echter pas met Gorbatsjov tot een einde komen.
De emancipatie van de zwarte bevolking in de VS, waarvan het begin volop in dit log aan bod komt, heeft nu, in 2008, een voorlopig hoogtepunt gevonden in de verkiezing van de eerste niet-blanke president in de geschiedenis van de VS: Barack Obama.
Tenslotte: het aardgas. Het werd in de uitverkoop gedaan omdat kernenergie de toekomst had. Wij zijn 55 jaar verder en als iets geen toekomst heeft is het kernenergie. Het geloof in de techniek en het vertrouwen dat alle problemen opgelost kunnen worden, vinden in onze tijd hun grenzen. De groei van de welvaart waarvan het begin in dit log nog net meegenomen kon worden, is gebaseerd op een economie die zijn basis vindt in de roofbouw op de natuur. We moeten de weg vinden die leidt naar een andere productiewijze, een waarbij niet zozeer groei als wel harmonie centraal staat. Een mooie Oost-Groninger utopie om dit log mee te beëindigen.

Groningen, 30 december 2008
Henk de Weerd

maandag

31 oktober 1963

De lonen gaan met tien procent stijgen. Om de druk op de arbeids-markt te verlichten is de verplichte militaire diensttijd terug ge-bracht tot 18 maanden - dat is nog altijd anderhalf jaar verspild.
Het aardgas gaat de gemeenten 6 cent per kubieke meter kosten en de consument 10 cent. Die vier cent steken de gemeenten blijkbaar in hun zak. In Groningen, Friesland en Drenthe, waar men dit jaar al aardgas zal kunnen gebruiken, krijgen de gemeenten 5 % korting. Het is nog niet bekend of zij die korting door zullen geven. De winst van gemeenten zal hoe dan ook niet zo groot zijn dat luxe projecten als zwembaden en sporthallen er van gebouwd kunnen worden.
De grootste winsten gaan naar de staat en naar Esso en Shell, die te-zamen het gas exploiteren. De overheid deelt voor 70 % in de winst. De verkoop naar het buitenland moet op termijn oplopen naar een derde van de jaarlijks beschikbare voorraad. Laten we hopen dat het echt wat wordt met die kernenergie. Anders spekken we de begroting met het geld van toekomstige generaties.

zondag

24 oktober 1963

Ze hebben eindelijk vastgesteld hoe groot de gasbel onder ons is. Het gaat om 1100 miljard kubieke meter (de eerdere schattingen lagen op 470 miljard kubieke meter). Daarmee is het het op een na grootste gasveld ter wereld. En het ligt bijna in zijn geheel onder Nederland zodat de Duitsers er vanaf Duits grondgebied niets van kunnen stelen (zoals men een hele tijd heeft gedacht). De waarde van ons gas is 50 miljard gulden! Groningen is rijk.
Minister Andriessen wil het gas in 40 jaar opmaken, omdat hij ver-wacht dat er vanwege de kernenergie in 2000 geen vraag meer naar is. Een aanmerkelijk deel van het gas wil men dan ook exporteren.
Voor Groningen zit er vooral werkgelegenheid in het potje: het hoofd-kantoor van de organisatie die het gas gaat beheren ( de Gas-Unie) komt in Groningen. Verder wil men met extra goedkoop aardgas energie-intensieve bedrijven hierheen trekken.
Ik heb niet het idee dat men een percentage van de opbrengst ten goede wil laten komen van provincie of gemeenten. Misschien moet men in het westen dan een tijdje maar niet zeuren over de werkloos-heid hier. Wij leveren onze bijdrage aan de economie nu op een an-dere manier.

zaterdag

1 oktober 1963

In Winschoten is vanmorgen midden in het centrum een grote brand uitgebroken. Nadat enige tijd geleden al de Nema en B.G. Meijer uitgebrand waren, was nu de beurt aan de drukinktfabriek van de Gembo, op de hoek van de Liefkensstraaat en Torenstraat. Er brandt wel erg veel in het centrum de laatste tijd.
Jackie Kennedy gaat een paar dagen varen met de boot van de reder Onassis. Niet met Onassis zelf, maar wel met zijn boot. Die is gehuurd door haar zwager en haar zuster, prins en prinses Radziwill.
Nog even iets kleins: de pockets. Boekjes om in je jaszak te steken en te lezen als je even tijd hebt bij de bushalte, in de wachtkamer van de dokter etc. Geen gebonden pillen, geen 'loodzware' literatuur. De introductie ervan leidde toentertijd, ik heb het over de jaren vijftig, tot de vraag of ze niet zouden leiden tot een goedkopere smaak, maar dat blijkt nu erg mee te vallen. En het gaat bovendien erg goed met de pockets. Er worden er per jaar 12 miljoen van verkocht. De gemid-delde oplage is 5000 exemplaren; er verschijnen nu per jaar bijna 2500 titels (1959: 1150). De groei zit hem in handboeken en in de titels over sport en spel, gedichten, religie en beeldende kunst.

vrijdag

27 september 1963

Het gaat goed met Nederland. Niet alleen krijgen we met zijn allen een forse loonsverhoging per 1 januari, maar wij hebben ook de kin-deren om dat geld aan uit te geven. Nog niet eens zeven jaar nadat we de 11 miljoen grens hebben gepasseerd, naderen we nu de grens van 12 miljoen inwoners. Het CBS voorspelt dat de 12 miljoenste Neder-lander op 10 oktober geboren zal worden. Of we daar nu blij moeten zijn is de vraag. Want al die monden moeten wel gevoed worden, al die mensen moeten wel werk hebben etc.

donderdag

26 september 1963

Wanneer zullen duplexwoningen samengevoegd gaan worden? Dat is een vraag die mij sinds het ontstaan van deze 'dubbele' woningen (twee minihuisjes op elkaar) door het hoofd speelt. Het idee is dat dat gaat gebeuren als de woningnood opgelost is. Door samenvoeging zou een grote woning met twee verdiepingen ontstaan.
Nu is de woningnood nog wel niet opgelost, maar toch wilde men het er in de gemeente Winschoten nog eens over hebben. Blijkbaar is hier minder sprake van woningnood dan elders, want het belangrijkste argument tegen ontsplitsing was nu de lage huur die voor de wonin-kjes gevraagd kon worden. Dat is voor een deel van de huurders erg aantrekkelijk.
Bovendien, en hier komt een aap uit de mouw waar in de pers weinig aandacht is geschonken, zouden bij ontsplitsing de woningen minder opbrengen. De dubbele huur zou namelijk in vergelijking met andere woningen te hoog zijn. Zo blijven mooie ideeën hangen in financiële rotzooi. De PSP kwam volkomen consequent met een voorstel de huur van de duplexwoningen te verlagen, maar dat voorstel kreeg alleen de steun van de pacifisten zelf en de CPN.
Een voorstel dat het wel haalde was de verhoging van de reinigings-rechten. Er moet in de buurt van het kerkhof nieuwe riolering komen en Gedeputeerde Staten van Groningen hebben daar goedkeuring voor verleent op voorwaarde dat de dekking uit verhoogde lasten zou komen. PSP en CPN konden zich daar niet mee verenigen. De PSP vond dat het verbeteren van de riolering een kwestie van volksge-zondheid is en daarom uit rijksmiddelen betaald moet worden. De CPN voegde daar nog aan toe dat de financiële verhouding tussen gemeente en rijk niet deugde. De overige partijen steunden het voorstel van B&W zodat de prijsverhoging met grote meerderheid werd aangenomen.

woensdag

19 september 1963

De taal is gratis. Terwijl men er met de mond naar streeft om de werk-loosheid in Oost-Groningen te verminderen, wordt er in de praktijk alles aan gedaan om hier werk weg te halen.
Na de arrondissementsrechtbank en de Raad van Arbeid is nu het ka-daster aan de beurt. Prima kunnen ze je voorrekenen dat het echt veel goedkoper is het hypotheekkantoor, het kadaster, de landmeet-kundige dienst en die inspectie van registratie en inspectie over te hevelen naar Groningen. Dat daarmee hoogwaardige werkgelegen-heid en service aan de burgers verloren gaat wil men op het mini-sterie niet eens zien.
Maar niet alleen het ministerie draagt hier schuld. Ongetwijfeld is ook de stad Groningen bezig haar machtspositie verder uit te bouwen. Ze hebben daar nooit kunnen verdragen dat andere plaatsen in de pro-vincie zich ontwikkelen.
Een lichtpuntje in dit soort tijden is dat Klaas Nuninga thans spits van het Nederlands elftal is. Toch nog iets om trots op te zijn.

dinsdag

16 september 1963

Het leek een tijdje lang goed te gaan in Alabama. De gouverneur was min of meer gemuilkorfd en onthand, zodat negerkinderen zonder al te veel problemen naar voorheen blanke scholen konden, maar nu is de vlam in de pan geslagen. Er is een bomaanslag gepleegd op een zwarte kerk waardoor 4 meisjes om het leven zijn gekomen. Daarop volgden gewelddadige demonstraties waarbij nog eens een dode viel. Martin Luther King heeft opgeroepen tot geweldloosheid. Dat zal niet meevallen na zoiets.

maandag

29 augustus 1963

Vandaag is de grote mars op Washington geweest. Tweehonderddui-zend Amerikanen, waaronder ook vele blanken, begaven zich om half drie in de richting van het Capitool.
Organisatoren van de mars waren Philip Randolph (voorzitter van de vakvereniging van Wagon-Lits-personeel!), Roy Wilkins (algemeen se-cretaris van de NAACP) en James Farmer, leider van het Nationaal Congres voor Rassengelijkheid. De enorme mensenmassa werd be-groet door de voorzitters van de fracties in de Senaat en later door president Kennedy en vice-president Johnson.
Misschien heb ik de Amerikaanse vakbeweging toch wat te gemak-kelijk in de hoek gezet laatst, want ook de voorzitter van AFL-CIO ondersteunde de actie met zijn aanwezigheid. Misschien is er alleen iets mis met die Hoffa-figuur. Hoe dan ook, er waren ontzettend veel mensen zodat men om hun eisen nauwelijks heen kan.
In Amsterdam was een solidariteits-demonstratie georganiseerd, die begon met driehonderd betogers maar al snel uitgroeide tot zo'n duizend man.
De demonstratie in Washington was hier op de tv te volgen via de Telstar-satelliet.

zondag

28 augustus 1963

Ik ben me er nooit zo bewust van geweest, maar Nederland geeft kapitalen uit aan defensie. Maar liefst 19,1 % van de begroting wordt besteed aan militairen. De helft gaat naar de landmacht, marine en luchtmacht krijgen elk een kwart.
In totaal gaat het om een bedrag van twee en een kwart miljard. Dit heeft Minister van Defensie De Jong als toezegging laten vastleggen voor zijn aantreden in het nieuwe kabinet Marijnen. Ongelooflijk veel geld wordt hier uitgegeven zonder dat er ook maar iets tegenover staat. Wat een verspilling!

zaterdag

10 augustus 1963

Alsof het een grap was, zo een waar je alleen maar om hoeft te gniffe-len. In Engeland is een trein met afgekeurde bankbiljetten overval-len. Na aanvankelijke berichten dat het om 1 miljoen pond sterling ging, komt nu naar buiten dat de bende van dertig man ruim drie en half miljoen pond (dat is 35 miljoen gulden) heeft buitgemaakt. Het was een zorgvuldig voorbereide overval waarvan ik de details niet wil achter houden.
De trein met het geld was onderweg van Glasgow naar Londen. Bij een verlaten kruispunt hadden leden van de bende het groene licht voor de trein met een handschoen bedekt en met een zaklantaarn lieten ze het rode licht opschijnen. De trein stopte en de machinist en zijn assistent werden overvallen. De locomotief en de twee voorste rij-tuigen met het geld werden losgemaakt van de rest van de trein en reden door naar een kruispunt waar de rest van de overvallers stond te wachten met auto's. Daar werden 120 postzakken uit de trein gehaald en afgevoerd. Men hoopt op tips uit de onderwereld.

vrijdag

18 juli 1963

Winschoter nieuws. De uitbreidingsplannen ten zuiden van het spoor, het zogenaamde plan Zuiderveen I, krijgt nu eindelijk handen en voe-ten. Besloten is dat het winkelcentrum niet zo groot hoeft te zijn (ligt nogal voor de hand, want het centrum is vlakbij). Verder komen er langs de spoorlijn geen torenflats maar complexen met slechts enkele woonlagen. Een lagere school en een kleuterschool komen te verval-len en er komt meer aandacht voor recreatie, m.n. voor waterpartij-en. (Recreatiepartijen zijn gewoon speelterreinen voor de kinderen.)
In totaal komen er 199 woningen: 15 eensgezins in drie blokjes, 80 eensgezins in rijen, 2 losse eensgezins, 90 gewoon in vijf blokken van 18. Tenslotte komt er natuurlijk een onvermijdelijk bungalowpark. Zoals te verwachten valt komen er later nog Zuiderveen II en III plannen.
De Zuiderveenplannen waren niet het enige interessante punt op de agenda van de gemeenteraad. De PSP had de overslag van munitie in de Oosterhaven aan de orde gesteld. Veel van de vragen werden op formele gronden buiten de orde geplaatst, maar de vraag of het wel verantwoord is dergelijke activiteiten binnen de bebouwde kom en in de buurt van tankschepen en opslagtanks te laten plaatsvinden, kon-den B&W niet omzeilen. Het antwoord kwam erop neer dat het Mi-nisterie van Defensie zeer strenge veiligheidsmaatregelen in acht neemt. De CPN vond dit niet voldoende en drong erop aan dat de overslag verder buiten de bebouwde kom zou plaatsvinden. Volgens de burgemeester heeft de gemeente niet de bevoegdheid de overslag te verbieden omdat het water openbare ruimte is. Maar op verzoek van PSP, CPN en PvdA zou hij het ministerie van Defensie verzoeken de overslag niet in de bebouwde kom te laten plaatsvinden.
En er was nog een interessant punt. De hoogte van de huur van wo-ningwetwoningen. Nieuw te bouwen woningen zouden een huurop-brengst moeten hebben van f 20,85 per week. De CPN pleitte voor een verhoogde subsidie, de VVD en de PvdA voor huur-egalisatie. Een ambtenaar in een middenstandswoning betaald momenteel f 17,- in de week, dan is het merkwaardig dat een arbeider voor een kleiner huis meer moet betalen. Men zal het punt later nog eens bekijken. Overigens maakte de PSP bezwaar tegen het onderhands aanbesteden van de bouw. Ook een interessant punt, maar er werd verder geen aandacht aan geschonken.
Tenslotte wil ik niet onvermeld laten dat de rioolzuivering, groot ge-noeg voor 47.000 personen, officieel geopend is. Die is er dus toch van gekomen.

donderdag

9 juli 1963

De demonstratie tegen Portugal krijgt nog een staartje, en misschien is Nederland toch niet zo redelijk als ik dacht. PSP-Tweede Kamerlid Bruggeman heeft namelijk gezien dat de politie een jongeman die niets met de acties te maken had en ook geen aanleiding gaf, afransel-de. Bovendien schijnen in de tunnels van het Olympisch Stadion de-monstranten mishandeld te zijn. Buiten de ogen van pers en publiek eigent de politie zich blijkbaar bevoegdheden toe, die zij niet heeft.

woensdag

6 juli 1963

Na al mijn gelamenteer over de V.S. en Rusland en China, nu eens wat gezeur over Europa. Want ook hier is het niet allemaal koek en ei.
Neem nou het feit dat men aan het eind van de oorlog twee fascis-tische dictators heeft laten zitten: Franco in Spanje en Salazar in Por-tugal. Niet iedereen vindt dat normaal. Tijdens de NATO-taptoe werd gisteren tegen Portugal geprotesteerd. De Winschoter Courant trekt het gebeuren in de ludieke sfeer. Daar hoort het toch niet helemaal thuis, want het is ernstig probleem:
"Tijdens de NATO-taptoe in het Amsterdams Olympisch Stadion ont-stond gisteravond even na tien een incident, toen enkele politieke heethoofden het middenveld oprenden vlak voor het verschijnen van de band uit Portugal. De politie - wel verdacht op iets dergelijks - werd niettemin even door dit gebeuren verrast, zodat de betogers toch nog een spandoek konden ontrollen vlak voor de eretribune. Daarop werd het woord Angola te lezen - de rest van de leus werd niet meer zichtbaar. De politie-agenten sloegen - na een adembene-mende race, als gold het een interlandwedstrijd - de jongelui met knuppels tegen de grond. Ook de anderen die zich inmiddels hadden verspreid over het hele terrein, werden hardhandig verwijderd. De meeste lieten zich, ingevolge de tradities der anti-atoombombeto-gingen, door de politiemannen dragen."
Voorzover we kunnen nagaan was de actie dus gericht tegen het koloniale beleid van Portugal. De journalist heeft helaas niet de moeite genomen enige demonstranten te interviewen. In plaats daarvan prijst hij de politie en vindt hij de Portugezen sneu omdat hun voorstelling een beetje verknoeid werd. Toch was het geheel niet van humor ontbloot.
De politie had acties verwacht: bij de doelen en de uitgangen van het stadion waren agenten neergezet, er zaten als gewone mensen ver-momde jekkers op de tribune, een karabijnbrigade werd achter de hand gehouden en twee pantserwagens stonden in een donker hoekie van het stadion. Men verwachtte blijkbaar nogal wat. Waar men niet op gerekend had was de regie van het spektakel. Om de opkomst van de Portugezen wat extra luister bij te zetten werden voordat zij de grasmat betraden, twee minuten lang alle lichten gedoofd. In die tijd klommen de betogers van de tribunes en renden het grasveld op. Toen het licht weer aan ging waren ze al halverwege de middenlijn. Dat laat maar weer eens zien dat het er in Nederland nog best redelijk aan toe gaat.

dinsdag

5 juli 1963

Het gaat niet goed tussen de twee molochen van het communisme. China heeft geprobeerd in Rusland anti-Russische pamfletten te ver-spreiden. Daarin worden de Russen ervan beschuldigd niet marxis-tisch genoeg te zijn. Dat vond men in Moskou niet fijn. Vijf Chinese diplomaten en studenten werden het land uitgezet. De zeven man tellende delegatie uit Peking die juist naar Rusland was gekomen om de ideologische verschillen bij te leggen zal het niet makkelijk hebben. De destalinisatie in Rusland kan niet de goedkeuring van de Chinese communistische partij wegdragen. De tsaar is al wel weg, maar de keizer nog niet, zou ik zeggen.

maandag

4 juli 1963

Mensen worden steeds vroeger volwassen. Er komt een grondwets-wijziging waarin wordt bepaald dat binnenkort mensen van 21 jaar (i.p.v. 23) mogen stemmen. Om te worden verkozen hoef je geen 30 (dertig!) meer te zijn, maar volstaat 25. Jeugd wordt steeds belang-rijker!

zondag

29 juni 1963

Twee problemen zullen wel nooit opgelost worden. De geringe industrialisatiegraad van Oost-Groningen (we liggen niet alleen in een uithoek van Nederland, maar ook in een uithoek van Europa) en de geringe belangstelling van gewone mensen voor Cultuur.
De Bestuurdersbond, je weet wel, de club van plaatselijke vakbonds-bestuurders, constateert dit, maar wil er ook iets aan doen. Wat, zul je vragen. Ook zij komen niet veel verder dan constateren dat er pro-blemen zijn (door de groei van de bevolking en de teruggang van de werkgelegenheid in de landbouw) - en problemen dreigen als er niet meer werkgelegenheid komt in de vorm van industriële vestigingen van enig formaat: werkloosheid en het wegtrekken van jonge en vak-bekwame krachten.
Wat de Cultuur betreft, de bond constateert dat concerten, opera en operettes te weinig publiek trekken. Waarom vinden ze dat zo erg? Niet omdat het nu niet uit kan voor Dommering, maar omdat deze Cultuur zo belangrijk is voor de vorming van het publiek.
Aan de andere kant vindt men ook dat organiserende instanties te weinig rekening houden met de smaak van het grote publiek. Het bestuur stelt voor in samenwerking met confessionele bonden en be-drijfsleven een fonds te stichten dat zich ten doel stelt voorstellingen te organiseren die een breed publiek kunnen trekken.
O, ja. Gezellige mensen stoken kolen. (advertentie)

zaterdag

20 juni 1963

Niet alleen de Amerikaanse vakbonden, Amerika zelf is mij ook een raadsel. Medgar Evers is gisteren al weer begraven. Deze keer op een militaire begraafplaats voor veteranen van de Amerikaanse strijd-krachten. Waarschijnlijk was het vorige keer alleen een kerkdienst. Als je de krant niet kunt vertrouwen, hoe weet je dan wat waar is?
Robert Kennedy komt ondertussen met een wetsvoorstel waarin alle hotels, restaurants e.d. verplicht worden zich open te stellen voor alle burgers. De federale overheid krijgt daarbij het recht deze open-stelling af te dwingen. Senatoren van Democraten en Republikeinen uit het zuiden hebben al gedreigd de behandeling van de wet op alle mogelijk manieren de dwarsbomen. In reactie daarop heeft dominee King gezegd dat er in dat geval een protestmars op Washington komt. De voorbereidingen daarvan zouden in volle gang zijn. Ondertussen gaan de rellen overal door. Het kan nog wel eens een lange, hete zo-mer worden.

vrijdag

17 juni 1963

Aangezien er hier in Winschoten bitter weinig gebeurt, ga ik nog maar even door met de V.S. Na de begrafenis van Medgar Evers braken er natuurlijk relletjes uit. De politie greep natuurlijk hardhandig in en werd op haar beurt bekogeld met stenen en flessen.
De vakbond gaat zich nu ook met de zaak bemoeien. James Hoffa, de voorzitter van de bond van vervoerspersoneel, geeft de gebroeders Kennedy persoonlijk de schuld van alle rassenproblemen. "Als Bobby Kennedy ongestoord door kan gaan met zijn machtsmisbruik, gaan we in de richting van het fascisme. De Kennedy's zetten de blanken op tegen de kleurlingen en de kleurlingen tegen de blanken. Het streven naar nieuwe wetgeving is volgens Hoffa belachelijk: "Ze hebben het lef niet de wetten toe te passen die er al zijn."
Eerst roepen dat een minister zijn bevoegdheden gebruikt, maar vervolgens beweren dat hij daar het lef niet voor heeft. De vakbon-den in Amerika zijn mij een raadsel.

donderdag

13 juni 1963

Het kon natuurlijk niet uitblijven. Na de bomaanslagen is er nu een moord. De secretaris van de N.A.A.C.P. (Nationale Vereniging voor de Vooruitgang van Gekleurden), Medgar Evers, is doodgeschoten. Hij werd voor zijn huis in Jackson (Mississippi) in de rug geschoten toen hij terugkeerde van een bijeenkomst.
Evers was sinds negen jaar in dienst van de N.A.A.C.P. Zoals alle lei-ders van de zwarte beweging was hij zich bewust van de risico's die hij liep, maar hij was bereid die risico's te dragen. "Ik strijd evenzeer voor Amerika als de soldaten in Vietnam", verklaarde hij onlangs in een interview.

woensdag

12 juni 1963

Wat een ingewikkeld en tegelijk routinematig product zo'n krant is blijkt uit het feit dat men om de haverklap, maar vooral op woensdag, vergeet de dag en datum te veranderen. Zo staat bijvoorbeeld op de krant van vandaag, d.w.z. van woensdag 12 juni, nog de aanduiding van gisteren: dinsdag 11 juni.
Belangrijker is dat Kennedy niet van plan is over zich heen te laten lopen door Wallace. De laatste heeft inderdaad op de stoep gestaan om twee zwarte studenten tegen te houden, maar uiteindelijk heeft hij deze slag verloren. Kennedy beval hem af te zien van onwettige handelingen. Omdat Wallace dit bevel heeft genegeerd, kreeg Kenne-dy het recht de plaatselijke troepen onder federaal bevel te plaatsen. Daarmee heeft de gouverneur feitelijk geen politie of militairen meer tot zijn beschikking. Verder houdt de minister van defensie troepen achter de hand om in geval van nood in te grijpen. Eigenlijk wordt hier na honderd jaar eindelijk een einde gemaakt aan de Amerikaanse Burgeroorlog. Hopelijk.

dinsdag

11 juni 1963

Het gaat goed in Nederland, maar niet in Oost-Groningen. Als we de deskundigen geloven tenminste. In Dommering sprak gisteren prof. Korteweg, de voorzitter van De Raad voor de Welvaartsbevorde-ring 'Opbouw Oost-Groningen'. Volgens hem vertoont de 'welvaarts-toestand' van Oost-Groningen inderdaad een aanmerkelijke verbete-ring, maar onze streek blijft een probleemgebied. De structurele verbetering is te gering en van opbloei kan al helemaal niet gespro-ken worden. Vooral de industrialisatie heeft te weinig vaart om op lange termijn voldoende werkgelegenheid te kunnen garanderen. Daarom zal ook in de toekomst de stimuleringspolitiek moeten worden voortgezet.
Ad infinitum.

maandag

10 juni 1963

Al een tijdje hebben we niets meer uit Amerika gehoord. Dat wil echter niet zeggen dat de strijd voor gelijke rechten stil staat. Inte-gendeel. De moed om met daden deze rechten op te eisen verspreidt zich als een inktvlek over het land. President Kennedy heeft de burge-meesters van alle steden opgeroepen in hun stad de discriminatie op te heffen. Ondertussen gaat gouverneur Wallace van Alabama mor-gen persoonlijk voorkomen dat twee negers worden ingeschreven bij de universiteit van Tuscaloosa. Hij wil ze fysiek tegenhouden als ze de trappen van de universiteit bestijgen. It's a long way to Tipperary.

zondag

22 mei 1963

Sex. Ik heb het er niet vaak over. Ten onrechte. Want als een mens ergens de hele dag mee bezig is, althans een man, althans ik, dan is het dat. En ik ben niet de enige. Af en toe komt het aan de oppervlakte, ook in de publiciteit. Neem nu het volgende stuk en let vooral op de fantasieën die eraan verbonden zijn. Vooral bij jezelf als lezer, en man. Ik citeer en neem de koppen ook over.

Ouders - met vakantie wisten van niets
Marechaussee haalt avontuurlijk meisje uit vliegtuig op Schiphol
Charles Aznavour mocht haar niet meenemen naar Nice
(van onze Amsterdamse redacteur)

De 19-jarige Amsterdamse studente in Slavische talen Coks Habbema is gisteren op Schiphol door de Koninklijke Marechaussee uit een KLM-vliegtuig gehaald dat op het punt stond te vertrekken naar Nice. De Franse zanger Charles Aznavour had voor deze beeldschone jongedame met lang donkerblond haar en lichte ogen een enkele reis eerste klas ticket gekocht (voor 348 gulden). Hij moest de reis alleen voortzetten. Zijn vriendin werd even later door een oom per auto afgehaald. Haar ouders zijn namelijk niet thuis. Die maken een vakan-tietocht door Luxemburg.

Gisteravond laat kwam Coks Habbema weer op Schiphol. Daar landde namelijk om vijf voor tien dezelfde machine weer waar ze 's morgens uit had moeten stappen. Haar koffer zat nog steeds in het bagage-ruim. Dezelfde oom C.P.J. Winkels uit de Beethovenstraat vergezelde haar. Coks Habbema vertelde ons toen: "Ik heb Charles Aznavour ontmoet op de eerste dag dat hij in ons land was - donderdag 9 mei. Hij liep toen wat te flaneren in de buurt van zijn hotel - het Hilton. Ik wist eerst helemaal niet dat hij de beroemde zanger was - dit vanwege zijn enorme grote donkere zonnebril. We hebben samen gezellig ge-praat. Charles Aznavour nodigde me toen uit zijn optreden te zien. Ik ben bij hem gebleven tot hij voor een dag of wat even terug ging naar Nice. Verleden week vrijdag stond ik hier weer op Schiphol om hem af te halen. Van dat moment af waren we samen.
Hij vroeg me zondagavond of ik niet mee wilde naar zijn huis aan de Rivièra. Daar woont zijn vader, zijns zuster en ook zijn dochter. We zouden dan ook nog het slot kunnen bijwonen van het filmfestival in Cannes. Ik had daar natuurlijk wel zin in. Ik heb me geen moment gerealiseerd dat mijn ouders daarvan af zouden moeten weten. Mijn ouders zijn namelijk met vakantie. Ik was trouwens weer thuis ge-weest voor zij terug zouden komen. Het is te hopen dat zij van dit incident niets horen via de buitenlandse pers - we hebben alle moge-lijke moeite gedaan ze telefonisch op te sporen; tot nu toe zonder re-sultaat. Dat zal met straks natuurlijk wel de nodige drama’s geven. Het is jammer dat dit alles zo ongelukkig liep. Ook voor Charles vind ik dit niet prettig. Hij was zo voorkomend altijd. Hij begreep er trouwens helemaal niets van toen het vliegtuig terugkeerde naar het platform en ik moest uitstappen."

Niet de eerste

Deze Coks Habbema is overigens niet bepaald de eerste minderjarige die op deze manier uit een vliegtuig wordt gehaald. De marechaussee bij de passencontrole is getraind op dit soort zaken. Zodra een min-derjarige zonder ouders of familieleden vertrekt naar het buitenland wordt geprobeerd contact met deze te krijgen. De betrokkene weet daarvan zelf meestal niets van. Die gaat gewoon door de douane en komt dan in een wachtkamer. Intussen bellen de dienstdoende amb-tenaren stad en land af om na te gaan of de minderjarige in kwestie met voorkennis vertrekt dan wel stiekem wil ontsnappen om - bij-voorbeeld - te gaan trouwen in het buitenland.

Onopvallend

Charles Aznavour heeft waarschijnlijk niet eens geweten dat zijn ge-zellin minderjarig was. Hij heeft overigens wel getracht het vertrek zo onopvallend mogelijk te maken. De zanger kwam heel laat op het vliegveld aan en nam zelf twee biljetten naar Nice. Coks Habbema wachtte op een afstand. Later gingen ze onafhankelijk van elkaar door de douane, langs twee verschillende loketten. Ook in de wachtkamer bleven ze bij elkaar uit de buurt. Pas in het vliegtuig werd weer con-tact gemaakt. Het toestel, een DC 7 C vertrok normaal - dat wil zeg-gen: de machine taxiede weg van het platform naar de startbaan.
Inmiddels had de marechaussee gebeld met een oom van Coks Hab-bema. Deze wist natuurlijk van niets. Hij moest op korte termijn beslissen of dat vertrek zou worden verhinderd. De vader en moeder van het meisje waren onbereikbaar. Ze woonde tijdens hun afwezig-heid alleen met een jongere broer in het ouderlijk huis aan de Schubertstraat. De oom nam het zekere voor het onzekere en zei: ze mag niet vertrekken.

Handkus

Via de verkeerstoren werd toen de gezagvoerder radiografisch mee-gedeeld dat hij moest terugkeren. Een stewardess bracht toen de boodschap even later over aan het meisje. Charles Aznavour schijnt eerst gedaan te hebben alsof hij met de hele zaak niets te maken had. Later trok de 39-jarige zanger wat bij. Hij wilde toen zelfs de omslag van het ticket terug hebben om later bij de aankomst het passagegeld te innen. Met een handkus nam hij tenslotte afscheid van Coks Habbema.

'Opdringerig'

Charles Aznavour heeft drie keer opgetreden in Nederland. Ook werd door de AVRO een zogenaamd domino-programma opgenomen. Dit alles gebeurde onder auspiciën van de Amsterdamse impresario Charles Aerts. Deze vertelde ons gisteravond: "Rond elke artiest van wereldnaam dwarrelen zulke meisjes. Ik heb die Coks Habbema ook wel gezien natuurlijk. Ze deed nogal opdringerig en was hondsbru-taal - tot in de kleedkamers toe. Charles Aznavour nam eerst weinig notitie van haar. Maar later scheen hij het prettig te vinden met het kind wat te praten. Ze spreekt overigens vloeiend Frans en Engels. Begrijpt u nou de ouders van dat kind om haar zo maar zonder controle achter te laten? Ik heb Charles Aznavour nog voor haar ge-waarschuwd maar hij wou niet luisteren. Het was hem trouwens niet om een goedkoop avontuurtje te doen. Dat heeft zo'n man niet nodig. Hij vond het kind gewoon ergens wel sympathiek, hoewel ze nogal slonzig was naar mijn idee. Ik heb nog medelijden met dat kind ook. Charles is de zaak trouwens waarschijnlijk al vergeten. Ik haal hem pas in oktober weer naar Nederland. Als het me lukt natuurlijk".

Wat een geweldig stuk hè? Del van 19 verleidt beroemde zanger. Of is het toch: beroemdheid maakt misbruik van jonge blom uit de betere buurt?

zaterdag

21 mei 1963

Het gevecht in de V.S. verplaatst zich naar administratieve sfeer. In Birmingham zijn kinderen die deel hebben genomen aan de demon-straties van school gestuurd. Degenen van 16 jaar en ouder werden verwijderd, de nog jongeren zijn geschorst.
Tegelijkertijd heeft het hooggerechtshof de vonnissen vernietigd waarin negers werden veroordeeld wegens het betreden van blanke cafetaria. Volgens het hof mag een staat geen rassenscheiding toe-passen en daarbij al helemaal niet van zijn macht gebruik maken. Zo breekt een zakje patat uiteindelijk de discriminatie. Althans op juri-disch vlak.

vrijdag

20 mei 1963

Kennedy is in Alabama geweest. Hij heeft gesproken met gouverneur Wallace, al schijnt het gesprek (in een helikopter!) voornamelijk te hebben bestaan uit het uitwisselen van meningen en dat in een uiterst koele atmosfeer.
Hoe ver die meningen uit elkaar lagen bleek uit commentaren ach-teraf. In een toespraak in Nashville zei Kennedy dat de negers steeds meer rechten zullen krijgen "tot alle Amerikanen gelijke rechten en vrijheden binnen de wet zullen hebben".
Wallace zei in een persconferentie dat de federale troepen in Alaba-ma overbodig waren, omdat de plaatselijke autoriteiten zeer wel in staat waren de "agressieve activiteiten" van de negerbevolking te beteugelen. Eerder had hij geprobeerd via het Hooggerechtshof de terugtrekking van de federale troepen af te dwingen. Overigens wordt nu ook in North-Carolina gedemonstreerd.

donderdag

17 mei 1963

De Winschoter gevangenis De Noorderschans wordt een extra be-waakte vesting. Langdurig gestraften als de oorlogsmisdadigers Lages, Fischer, Aus der Fünten en Kotälla worden vanuit Breda over gebracht naar hier. Waarin een klein plaatsje groot kan zijn. Maar het levert wel arbeidsplaatsen op. Er zijn namelijk extra bewakers nodig.

woensdag

16 mei 1963

Even de kamerverkiezingen: PvdA 43 (was 48), KVP 50 (was 43), VVD 16 (was 19), ARP 13 (was 14), CHU 13 (was 12), CPN 4 (was 3), S.G.P. 3 (was 3), PSP 4 (was 2), G.P.V. 1, Boerenpartij 3.

dinsdag

14 mei 1963

Het is weer rustig in Birmingham. Dagelijks patrouilleren onder de staat van beleg duizend politieagenten door de stad.
President Kennedy brengt zaterdag een bezoek aan Alabama; hij moest toch in de buurt zijn voor de viering van het dertig jarig bestaan van de 'Tennessee Valley Authority'.
Dominee King heeft opgeroepen af te zien van geweld. Blijkbaar zijn er resultaten in aantocht.

maandag

12 mei 1963

Eindelijk heeft president Kennedy gedaan wat onvermijdelijk was. Hij heeft federale troepen gestuurd naar Montgomery. Vooralsnog wor-den ze buiten de stad gelegerd. Het besluit werd uitgelokt door twee bomaanslagen, waarvan een op het huis van de broer van dominee King. Die aanslagen waren het startsignaal voor gewelddadige demon-straties en plunderingen door zwarte bewoners van de stad.
Ondertussen ligt er wel het begin van een akkoord op tafel:
1. alle winkels zullen binnen drie maandem ook voor negers toegan-kelijk zijn
2. de gearresteerden zullen op borgtocht worden vrijgelaten
3. in de industrie zal iedereen hetzelfde gaan verdienen
4. er komt een stadscommissie met vertegenwoordigers van beide rassen.

zondag

10 mei 1963

Het is nog steeds rustig in Alabama, maar King heeft nu een definitief ultimatum gesteld. Als niet voor vier uur vanmiddag (Nederlandse tijd) alle eisen zijn ingewilligd, worden de demonstraties hervat. Op twee punten is vooruitgang geboekt: de gelijke inschaling van alle arbeiders in de industrie en een gedeeltelijke opheffing van rassen-scheiding in cafetaria's.

zaterdag

9 mei 1963

Het begint er op te lijken dat de strijd in Alabama hetzelfde verloop krijgt als die destijds op de scholen in Little Rock. De plaatselijke poli-tici houden hun poot stijf, zodat de federale overheid uiteindelijk niets anders overblijft dan in te grijpen.
Het leek er gistermorgen op dat er een bestand zou komen en dat de autoriteiten zouden toegeven aan de belangrijkste eisen van de de-monstranten, maar de arrestatie van dominee King en 25 van zijn medewerkers, omdat zij op Goede Vrijdag een demonstratie hadden georganiseerd, heeft roet in het eten gegooid.
Gouverneur Wallace van Alabama is blijkbaar toch van plan de kwes-tie met geweld op te lossen (hoewel de gearresteerden goed behan-deld worden; het zijn er zoveel dat alleen al het uitdelen van het ont-bijt vier uur kost). Alle onderhandelingen zijn inmiddels afgebroken en er zijn nieuwe demonstraties aangekondigd.
President Kennedy, die blijkbaar alleen met positief nieuws in het pu-bliek wil verschijnen, had juist zijn vreugde uitgesproken over het op gang komen van de onderhandelingen. Hij gaf de demonstranten wel een steuntje in de rug door er op te wijzen dat in alle staten alle hindernissen voor gelijke burgerrechten opgeruimd dienen te wor-den.
Het laatste nieuws is dat King weer vrij is gelaten. Al of niet na beta-ling van een borgtocht van 2500 dollar. Blijkbaar bemoeit de federa-le overheid, en met name minister Robert Kennedy van justitie (de broer, ja), zich op de achtergrond met de kwestie.

vrijdag

8 mei 1963

Op een of andere manier is dit voorjaar anders dan andere. Het lijkt wel of er in de geschiedenis een soort lente op gang is gekomen. Stalins dood heeft met enkele jaren vertraging ruimte geschapen voor nieuwe inzichten en bewegingen. In Amerika lijkt de opstand van de negerbevolking niet meer te stuiten. Eerst hebben ze zich geroerd op de scholen, nu gaan ze de straat op voor gelijke burger-rechten in het algemeen. Men probeert hen nog onder de duim te houden door geen toestemming te geven voor demonstraties - dus door het inzetten van geweld als er wel gedemonstreerd wordt. Maar dat helpt niet meer. Blijkbaar voelen de mensen aan dat er ruimte is. Er heerst een soort 'nu of nooit' gevoel.
In Birmingham (Alabama) wordt al dagenlang gedemonstreerd en elke dag loopt het uit de hand. Dominees en kinderen spelen een be-langrijke rol. Zo werden afgelopen zaterdag 1400 mensen gearre-steerd, waarvan 500 kinderen van tussen 6 tot 16 jaar.
"Jullie moeders vegen vloeren en doen het vuile werk voor de blan-ken, al jarenlang. Nu hebben wij geleerd dat God ons niet heeft voorbestemd vernederd te worden. Wij moeten de blanken laten we-ten dat wanneer zij ons nog langer onder de tafel houden, wij zullen opstaan en de gehele tafel laten omvallen."
Deze woorden van dominee Young laten zien dat de rebelse geest ontwaakt als er hoop op verbetering is. Het meest merkwaardige is nog de weinig verbeten sfeer: er wordt gezongen en voor het geval men gearresteerd wordt, neemt men alvast boeken, dekens en tan-denborstels mee.
De strategie van de politie, die eruit bestaat de massa betogers uit een te drijven en in groepjes terug te 'begeleiden' naar hun woon-wijken, faalde deze keer. Steeds opnieuw verzamelden de mensen zich in het centrum.
Vandaag was er voor het eerst sprake van tegengeweld: de inzet van gummiknuppels, honden en waterkanonnen werd beantwoord met een regen van stenen.
De man die zich zo langzamerhand ontpopt als de leider van de bewe-ging, dominee King, heeft bekend gemaakt dat men pas zal ophouden met demonstreren als de volgende eisen ingewilligd zijn:
1. negers en blanken mogen gezamenlijk in dezelfde lunchrooms eten
2. een permanent comité uit beide rassen dat een schema zal maken voor de integratie van openbare scholen en het heropenen van de ge-sloten stadsparken
3. zwarte arbeiders moeten in een hogere loonklasse ingedeeld wor-den
4. gearresteerde demonstranten moeten vrijgelaten worden zonder verdere vervolging
Kennedy heeft het tot nog toe niet nodig geacht zich publiekelijk met de zaak te bemoeien.

donderdag

11 april 1963

Eindelijk, eindelijk, maar honderd jaar te laat, heeft men in Neder-land een door de overheid opgezette financiële ondersteuning voor mensen zonder werk: de Algemene Bijstandswet. De kamer is gisteren bijna unaniem akkoord gegaan met het wetsvoorstel daartoe. Er wa-ren nog wat zeurkousen tegen, maar hun namen zal ik niet noemen.

woensdag

30 maart 1963

De tijden worden steeds moderner. De Arbeiders Gymnastiek Vereni-ging Winschoten heeft niet alleen zijn naam, maar ook zijn tuniek gewijzigd: Turnlust heeft rood en wit verruild voor wit met een rood embleem. Verder werd er op de uitvoering gewoon gegymnastiekt, met veel plezier. En dat is ook belangrijk.

dinsdag

20 maart 1963

Voorlopig blijft Nederland verschoont van commerciële televisie. Een ruime meerderheid in de kamer - grote delen van de fracties van PvdA, KVP, een deel van de fractie van de CHU en de fracties van CPN en PSP - is er tegen. Dat betekent echter niet dat er geen reclame op de tv komt.
Het draait allemaal om de komst van een tweede televisienet en dan vooral om de vraag wie dat zal betalen. Als een commerciële organi-satie dit net mag uitbaten dan kost het belastingbetaler - i.c. de kijkgeldbetaler - niets. Maar die wordt dan wel overstelpt met te pas en te onpas aangeboden reclamefilmpjes. Je begrijpt dat de VVD voor een dergelijk model is. Zij verwachten zelfs dat de invloed ervan bevruchtend zal zijn voor de omroepverenigingen.
De regering voert als belangrijkste argument voor commerciële tv aan dat men in het buitenland ook tv op dergelijke grondslag heeft. Ze zegt er niet bij dat dat in Frankrijk, Zwitserland, België, Denemar-ken, Noorwegen en Zweden niet het geval is, noch dat het in Engeland bepaald geen succes is.
Waarschijnlijk dient het hele gedoe ertoe om te maskeren dat men, zogezegd via de achterdeur, beperkte reclame gaat invoeren: de om-roepverenigingen hebben dan de beschikking over het tweede net en dat wordt voor een deel gefinancierd uit reclameblokken tussen de programma’s. Dat is echt politiek!

maandag

12 maart 1963

Een klein maar belangrijk bericht uit de krant: 'Amsterdamse domi-nees boycotten BVD'. Uit het berichtje blijkt dat de veiligheidsdienst dominees om antecedenten van mensen vraagt die solliciteren bij de overheid of defensie.
De dominees gaven in het algemeen alleen antwoord als dat positief uitviel voor de sollicitant. Het was gebleken, aldus ds. Kater, dat wan-neer de dominees hun medewerking weigerden, de BVD dat interpre-teerde als een negatief antecedent, met alle gevolgen van dien.

zondag

4 maart 1963 (3)

The Ramblers wisselden de zangers(essen) af met goed uitgevoerde instrumentale nummers als Alexander's Ragtime band en Lat Chicken in the street show, dat tegelijk de aankondiging was van de wel heel populaire, met uitbundig gejuich begroette, Anneke Grönloh.
'Wat moet ze zingen?' vroeg Herman Stok. De vraag was geheel over-bodig, want op het programma stond het hoog op de hitlijst genoteer-de Paradiso en dát werd het dus.
Ook zong Anneke het Maleise wiegeliedje Nina Bobo, waarmee zij in Malakka een gouden plaat verdiende en een vlot jazznummertje. La-ter kwam ze dus terug om met de aanwezigen in de zaal Brandend zand te zingen. Een daverend applaus betekende voor de luisteraars aan de radio het einde van de verbinding met Winschoten, voor de aanwezigen in de zaal kondigde het de pauze aan. De pauze, waarin de jeugd een intensieve handtekeningenjacht organiseerde.
Het duurde erg lang, alvorens het door Herman Stok gepresenteerde amateur-programma een aanvang nam. Het was wel een moeilijke opgave voor de jongelui om de zaal te 'pakken', vooral nadat het eerste gedeelte van de avond zoveel goeds had gebracht. Het verschil was dan ook zo groot, dat het niets anders kon zijn dan een anti-climax. Toen bovendien de versterker ook nog af en toe uitviel en het publiek (dat voor de pauze naar het oordeel van vele artiesten een prachtig, spontaan reagerend publiek was geweest) steeds rumoeri-ger werd, ging het contact zaal-toneel geheel verloren.
Toch had b.v. het zigeunerorkest Hoera Romanesca onder leiding van Wim Wolthuis, meer aandacht verdiend. Alleen The Drifters uit Leeuwarden konden bij de teenagers nog enig enthousiasme opwek-ken, ook al slaagden de imitaties van Fats Domino niet helemaal.
Wat de andere groepen betreft, zij kunnen nog heel wat leren: er was zaterdagavond vóór de pauze al een goede gelegenheid voor.
'Bal na' is nog altijd een trekpleister op het programma. Dat bleek eens te meer in de Blauwe Zaal die meer dan overvol was. En al was het nauwelijks mogelijk te dansen (pogingen om te twisten liepen helemaal op niets uit), gezellig was het wel. De muziek werd verzorgd door de Friese Drifters."

zaterdag

4 maart 1963 (2)

Nu de feestavond. "Meer dan vol was de grote zaal van hotel Domme-ring zaterdag tijdens de jubileum (teenager) feestavond ter gelegen-heid van het 50-jarig bestaan van de Winschoter Bestuurdersbond. Geen wonder trouwens, want het programma voor de pauze, dat werd gepresenteerd door Dick Duster, bevatte namen als Rita Reys, Rob de Nijs en Anneke Grönloh.
Dit programma, 5 seconden van ... woef!!! werd via de VARA-micro-foon direct uitgezonden; een primeur niet alleen voor Winschoten. doch voor geheel Nederland. Normaal worden dergelijke feestavon-den altijd eerst op de band opgenomen en op een later tijdstip uit-gezonden. Geen wonder dus, dat de productieleiders Co de Kloet en Herman Stok, evenals de presentator, een min of meer nerveuze avond hebben beleefd. Doch met de spontane medewerking van het meest jeugdige publiek kunnen zij met voldoening op een geslaagde uitzending terug zien. Even veel voldoening is er voor de WBB, die ervan overtuigd kan zijn met de keuze van de artiesten een goede greep te hebben gedaan. Na de pauze traden amateur-groepen voor het voetlicht om de avond 'vol' te maken, terwijl een geanimeerd bal deze feestelijke dag van de WBB besloot.
Het was wel even wennen voor het publiek om getuige te zijn van een life-uitzending. Verraste en ongelovige kreten stegen uit de zaal op toen Co de Kloet het applaudisseren kwam repeteren. Hij zou het al heel gemakkelijk maken door met tekens aan te geven wanneer geklapt, gejuicht of gestampt moest worden. Deze voorzorgsmaat-regelen waren echter niet nodig geweest, want de jeugd heeft spon-taan en enthousiast gereageerd na elk optreden. Vaak werden beken-de songs geheel of gedeeltelijk meegezongen.
Anneke Grönloh was met haar laatste liedje Brandend zand, dat niet van tevoren met de band was ingestudeerd, zelfs geheel aangewezen op de duizend 'gasten' van de WBB. En die steun was niet gering. ... De luisteraars aan de radio hebben - naar wij vernamen - eveneens veel plezier beleefd aan het vlotte programma uit Winschoten. Dit pro-gramma bevatte 'elk wat wils', want Rita Reys, Anneke Grönloh (al plaatst zij ook steeds meer jazzsongs op haar repertoire) en Rob de Nijs zijn eigenlijk niet met elkaar te vergelijken. The Ramblers met zang van Jany Bron en Marcel Thielemans, waren goed op dreef en zorgden steeds voor een goede begeleiding van de vocalisten(es).
De spits werd afgebeten door de nog niet zo bekende vocalgroep The Pilots. Deze vier heren zongen volledig op de microfoon, zodat voor de bezoekers meer te luisteren viel dan te zien. Jammer was dat wel, want de 'piloten' kregen op die manier geen moment contact met de zaal.
De fans van Rita (ze was weer geweldig) kwamen wel aan hun trekken. Twee bossanova's Desafinado en Fly me to the moon sloegen bij de jongeren goed in, terwijl de echte jazz-liefhebbers eveneens veel plezier hebben beleefd aan o.a. Stompin' at the Savoy. Rita Reys werd uiteraard begeleid door het trio Pim Jacobs.
De vraag van Herman Stok (presentator van Nederlands populairste t.v.-uitzending Top of Flop) 'Kent Winschoten Rob de Nijs?', werd door de teenagers met een overdonderend 'Ja' bevestigend beant-woord. Met begeleiding van The Lords ontketende de Nederlandse Cliff Richard, die over een goede stem beschikt (ook zonder verster-ker!) een golf van enthousiasme bij de jeugd.
(wordt vervolgd)

vrijdag

4 maart 1963 (1)

Afgelopen zaterdag kwamen oud en nieuw wel op een heel merk-waardige manier bij elkaar. Het leek wel of de tijd van voor de oorlog en wat daar nog aan vast zat (de jaren vijftig) op een Winschoter schaal botste op de cultuur van de toekomst. De manier waarop de Winschoter Courant er over berichtte laat dat prachtig zien. U denkt natuurlijk, waar heeft die vent het over, dus ik zal het uitleggen.
Het gaat om het vijftigjarig jubileum van de Winschoter Bestuurders Bond (WBB). 's Middags was er, zoals altijd bij dit soort jubilea, een receptie met toespraken, herinneringen en dergelijke.
's Avonds was er een life-radio-uitzending vanuit Dommering met Anneke Grönloh en Rob de Nijs & the Lords. Ik citeer uit de krant om beide werelden te schetsen.
De receptie: "Zeker is, dat de bestuurdersbond een groot aandeel heeft gehad in een beter lot voor de werkers, en toen in 1913 gedele-geerden uit de plaatselijke organisaties van het NVV, metaalbewer-kers, bouwvak-, land- en fabrieksarbeiders, overheidspersoneel, ty-pografen enz. zich organiseerden in de WBB, was er dan ook alle reden om aan dat lot eens iets te gaan doen. Maar er was ook moed voor nodig, en voor die moed bracht de heer de Jong zijn dank-baarheid namens het werkende volk tot uiting." (Dhr. de Jong is voorzitter van de WBB).
Na De Jong sprak Paul de Vries, de algemeen secretaris van het NVV: "in een bewogen en gloedvol betoog liet hij een stuk sociale geschiedenis herleven, steeds er op wijzend, dat de vakbeweging, toen ze de werkgevers eenmaal had getoond dat ze een tegenstander van formaat was (in 1913 - na de succesvol verlopen - sigarenmaker-staking) allengs meer invloed kreeg op het hele maatschappelijke en economische leven, dat ze die invloed nog steeds heeft en hem ten volle waard is ook. Na de jongste wereldoorlog drong de vraag: hoe maken we ons ontredderde en uitgeplunderde landje weer bewoon-baar, en de vakbeweging heeft haar verantwoordelijkheid op dit punt terdege beseft en waar gemaakt."
(wordt vervolgd)

donderdag

28 februari 1963

Afgezien van het feit dat De Gaulle persoonlijk de toelating van Engeland tot de EEG heeft verhinderd en dat Sjoukje Dijkstra steeds maar medailles blijft winnen met het kunstschaatsen, en dat de bisschop van Groningen het nieuwe Winschoter (R-K) ziekenhuis heeft ingewijd, gebeurt er de laatste tijd weinig bijzonders. Mooi wel eigenlijk.

woensdag

9 januari 1963

Het gaat niet alleen goed in Nederland, maar ook in Winschoten. We hebben nu bijna 17.000 inwoners (+ 347). Verder is door de toe-genomen industrialisering het aantal arbeidsplaatsen gestegen. Zo werken bij Optilon en Pantex nu in totaal 300 mensen. De werkloos-heid is dienovereenkomstig gedaald: van gemiddeld 377 in 1958 tot 108 in juli 1962.
De woningbouw begint ook eindelijk enig perspectief te vertonen. Er zijn nu 303 woningen in aanbouw, en voor het komend jaar heeft men Winschoten 76 woningen toegezegd, waarvan 24 voor krotop-ruiming. Al die nieuwe huizen komen in plan-Zuid, achter het station. Het wordt een schrijversbuurt.
En de vooruitgang staat niet stil, want er is ook geld losgekomen voor de bouw van een nieuw lyceum aan het Hemelrijk, bij het nieuwe stadspark: 18 leslokalen, 10 vaklokalen, ruimten voor rector, conrec-toren, leraren, materialen etc. En er wordt al rekening gehouden met extra uitbreiding! Bovendien komt er een gymnastieklokaal en een sporthal bij het complex. (We glijden nu vanuit het tijdperk van de gymlokalen in dat van de sporthallen.) Er komen tevens twee sport-velden en er zijn vage plannen voor een overdekt instructiezwem-bad. Als alles goed gaat wordt dit jaar al met de bouw van de school begonnen.
Al deze ontwikkelingen hebben de nieuwe burgemeester de hoop gegeven dat het met Winschoten de goede kant op gaat, ook al loopt de industrialisering niet zo voorspoedig als gehoopt.

dinsdag

2 januari 1963

Onze beheersdrang mag dan bijna oneindig zijn, maar het weer is ons gelukkig nog steeds de baas. Er ligt zoveel sneeuw dat zelfs op de weg Amsterdam - Utrecht nauwelijks een auto vooruitkomt. Heerlijk!

maandag

20 december 1962

Ik had mij er al over verbaasd een paar weken geleden, het feit dat de kleuterscholen in handen zijn van een particuliere stichting. Dat zal spoedig veranderen. Door de toename van het aantal scholen werd de administratie te ingewikkeld voor een eenvoudige stichting en hulp was niet te krijgen. Daarom zal de gemeente de scholen over-nemen. Een deel van de gemeenteraad betreurde dat, weer ging er een particulier initiatief verloren, maar men ging wel akkoord.
Op een tweetal punten wil de vooruitgang in Winschoten echter maar niet van de grond komen. In de eerste plaats: de reinigingsdienst. Die heeft nog steeds een afdeling paardentractie. Ik citeer de Winschoter Courant: "de wagens die sinds jaar en dag vrijwel de enige beziens-waardigheid van Winschoten zijn".
Ten tweede: de straatverlichting. Er zijn nog steeds talloze punten in de stad die onvoldoende verlicht zijn, maar zo lang Winschoten geen dekkende begroting heeft wil gedupeerde staten van de provincie geen toestemming geven voor verbetering van de situatie.
Tenslotte de klucht rond de centrale antennes in de Hortensiastraat. Hoe lang dat al niet speelt! Bij het vaststellen van de offerte was men vergeten dat Duitsland 2 niet zonder omvormer te ontvangen zou zijn. Zo'n apparaat kost f 800, -. Per blok! Dat is in totaal f 4000,-. De gemeente stelde voor de aannemer halverwege tegemoet te komen. De kosten wil men blijkbaar niet doorberekenen. Althans daar staat niets over in de krant.

zondag

14 december 1962

Er is in 1960 een volkstelling gehouden. De resultaten komen nu naar buiten en vallen mij enigszins tegen: ruim 40 % van de Nederlanders wenst zich katholiek te noemen; Nederlands-Hervormd is 28,3 %; gereformeerd 9,3 %; overige kerkelijke gezindten 3,6 %; onkerkelijk is 18,4 %.

zaterdag

28 november 1962

Voor het archief:
De Wilhelmien is overleden
Mies Bouwman heeft in een marathon-tv-uitzending ('Open het dorp') 12 miljoen gulden bij elkaar gepraat voor een gehandicaptendorp.

vrijdag

7 november 1962

Je zult het mij niet snel horen zeggen, maar ik ben het een keer eens met Bernard. Prins Bernard (ook wel Benno). Op een banket in Lon-den heeft hij als voorzitter van het World Wildlife Fund gezegd dat de vervuiling van de natuur een grotere bedreiging vormt voor de mens-heid dan militaire conflicten. Een citaat: "Technische, industriële en economische vooruitgang - ja zelfs sociale en politieke vooruitgang - bedreigt de natuur in alle delen van de wereld. (...) Wij moeten een eind maken aan de verwoesting welke menselijke onwetendheid, heb-zucht en gebrek aan verbeeldingskracht rondom ons veroorzaken". Commentaar overbodig.

donderdag

30 oktober 1962

De Amerikanen heffen de blokkade voor 48 uur op. Oe Thant gaat naar Cuba om met Fidel Castro te spreken. Hij moet gaan regelen dat de raketbases onder toezicht van de V.N. worden ontmanteld.

woensdag

29 oktober 1962

Kroetsjef laat de raketten weghalen. Misschien het begin van het eind van de Koude Oorlog!

Kop uit de krant: "Felle nachtelijke boerderijbrand verwoest schuur. Goed werk van Bellingwolder brandweer."

dinsdag

26 oktober 1962

Ze gaan praten; wel niet met elkaar, maar elk van hen met Oe Thant. Zo is de Verenigde Naties toch nog ergens goed voor. Ik geloof dat de meeste mensen zich al een beetje opgelucht voelen.

maandag

25 oktober 1962

Die merkwaardige Russell heeft Kennedy en Kroetsjef een telegram gestuurd met het verzoek eens met elkaar te gaan praten. Tot nu toe is niet één Russisch schip aangehouden. Het gerucht gaat dat de Russen de confrontatie proberen te vermijden.
Waarnemend secretaris-generaal Oe Thant van de V.N. heeft beide partijen opgeroepen alle activiteiten tijdelijk stop te zetten en te gaan onderhandelen. Hij haalde ook de Cubaanse minister-president Dorti-cos aan die twee geleden heeft verklaard dat Cuba zich door de V.S. bedreigd voelt. Hij wil de garantie dat Amerika geen agressie tegen Cuba zal plegen. Oe Thant zag in die laatste uitspraak de mogelijke basis voor een akkoord. Met andere woorden: wanneer de V.S. toe-zeggen Cuba niet te zullen aanvallen, dan moeten de Russen zich van het eiland terugtrekken. Ondertussen wordt over de hele wereld tegen de ontwikkelingen betoogd.

Ondertussen blijkt in Winschoten de sloop van de binnenstad al bijna in kannen en kruiken te zijn. In mei is de gemeenteraad akkoord gegaan met de doorbraak van de Venne, maar nu blijkt pas dat men daarbij ook goedkeuring heeft verleend aan het maken van een plein op de plaats van de gronden tussen Venne, Vennedwarsstraat en Vissersdijk. Tot nu waren deze plannen geheim, jazeker.
De bevolking van Winschoten komt hier pas achter omdat de com-missie voor uitbreidingsplannen van de provinciale planologische dienst niet akkoord ging met het plein. Nu beweert de gemeente dat het plein slechts tijdelijk zou zijn. Tijdelijk, dat wil zeggen, tot dat er een besluit zou worden genomen over de uiteindelijke bijzondere bebouwing van deze ruimte: een nieuw stadhuis!
Na de afkeuring van het plein moest men laten weten wat precies de plannen zijn. En wat bleek: de ruimte van het plein is te klein voor het nieuwe stadhuis. Blijkbaar is er voor dat stadhuis al een kant en klaar ontwerp. Nu dus nog een nieuw plan voor het plein.
Het nieuwe stadhuis zal zich met bijbehorend plein uitstrekken tot het Wilhelminastraatje en het pand van bakkerij Schuitema op de hoek van Langestraat en Venne zal moeten worden afgebroken (amo-veren in ambtelijke taal). Van monumentenzorg en geschiedenis heeft men in Winschoten nog nooit gehoord.
Met het nieuwe plan wil de provinciale commissie wel akkoord gaan. Achterkamertjespolitiek heet dat.

zondag

24 oktober 1962

Ik denk niet dat we ooit zo dicht bij een kernoorlog zijn geweest als nu. Zelfs de kinderen voelen de spanning. Om drie uur vanmiddag wordt de blokkade van Cuba van kracht. Dan zullen we zien of de Rus-sen doorgaan met het aanvoeren van materieel en of de Amerikanen Russische schepen daadwerkelijk gaan aanhouden en onderzoeken.
Het Warschaupact, de militaire alliantie van Rusland en de Oost-Europese landen is bijeen om de kwestie te bespreken. Ondertussen zingt de Amerikaanse zanger Jerome Hines in Moskou Boris Godoe-nof in het kader van de Amerikaans-Russische cultuurovereenkomst.

zaterdag

23 oktober 1962

Volgens Bertrand Russell kunnen we allemaal binnen een week dood zijn. Deze apocalyptische voorspelling deed hij naar aanleiding van het Amerikaanse besluit Cuba te gaan isoleren. Volgens president Kennedy zijn de Russen bezig met het bouwen van raketinstallaties op het eiland. Wanneer die voltooid zijn, zijn die V.S. wel zeer dicht bij voor Russische atoomraketten. Het is dus niet geheel onbegrijpe-lijk dat hij zich zorgen maakt.
Aan de andere kant heeft het westen ook bases in de buurt van Rus-land: Japan, Korea, Vietnam etc. Zo gezien is het Russische beleid niet eens zo vreemd. Laten we hopen dat het gezonde verstand, dat tot nu toe steeds een derde wereldoorlog heeft weten te voorkomen, boven blijft drijven.
Aangekondigd is de volgende lijst van maatregelen: elke militair transport naar Cuba zal worden tegengehouden. Daartoe zal het eiland scherp worden bewaakt; de Amerikaanse basis Guantanamo zal worden versterkt en familieleden van militairen zullen worden geëvacueerd.
Verder heeft de regering van de V.S. laten weten dat de lancering van een raket vanaf Cuba gericht op welk deel van de wereld dan ook, zal worden beschouwd als een raketaanval van Rusland op Amerika en dien overeenkomstig zal worden beantwoord. Tenslotte heeft men verzocht om een spoedvergadering van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en een beroep gedaan op Kroetsjef om de Russische militaire opbouw op Cuba terug te draaien.

vrijdag

5 oktober 1962

Niet alleen komt er van het aardgas eigenlijk niets ten goede aan de provincie Groningen, behalve dan dat men 25 miljard m3 wil reserve-ren voor projecten in het noorden, men wil ook nog niet vastleggen dat de hoofdzetel van het nieuwe gasbedrijf in Groningen komt.
Verder bestaat er het gevaar van bodemdaling: in Californië is door oliewinning de bodem verzakt. De minister denkt dat bij ons niet kan gebeuren, omdat het gas op 3 kilometer diepte in "goed geconsoli-deerde formaties" ligt. Maar geheel uitsluiten wil hij het toch niet, want de verantwoordelijkheid voor verzakkingen komt bij de exploi-terende maatschappijen te liggen.
Wat de samenstelling van het gasbedrijf betreft had de PvdA liever een meerderheidsbelang voor de staat gehad, terwijl PSP en CPN het liefst een totaal staatsbedrijf hadden gezien. Dat laatste achtte de mi-nister ongewenst omdat het dan jaren zou duren om de mensen aan te trekken die in staat zouden zijn het gas technisch te exploiteren. Die kennis wordt nu in een klap binnen gehaald.
Het gas brengt waarschijnlijk twee grote industrieën naar Delfzijl. In ieder geval komt er een ammoniakfabriek en er bestaat ook kans op een aluminiumfabriek. Het bauxiet benodigd voor deze fabriek zou aangevoerd moeten worden uit Suriname; de overvloedige energie nodig voor de fabricage van aluminium zou natuurlijk uit het aardgas moeten komen. Men onderhandelt nu al over een voordelig tarief. In Delfzijl is het havenschap bezig terreinen voor de komst van beide bedrijven voor te bereiden. We leven nog steeds in het tijdperk van de industrialisering.

donderdag

14 september 1962

Gelukkig is niet de hele wereld gereformeerd, zoals wij hier in Nederland. In Spanje wil het met de arbeidsmoraal maar niet lukken. Onder de kop "Voor velen in Spanje is werken nog een schande", meldt de Winschoter dat van de 31 miljoen Spanjaarden 19 miljoen geen beroep uitoefent. Van die 19 miljoen zijn 1 miljoen bejaard en 7 miljoen nog te jong om te werken: de overige 11 miljoen leven van vermogen of familie.
Op het tweede gezicht valt het dus nogal mee met de werkschuwheid van de Spanjaarden. Die 11 miljoen zal voor de helft uit vrouwen be-staan die wel werk binnenshuis hebben. Dan blijven er 5,5 miljoen mannen over. Dat zijn dan natuurlijk de rijke stinkerds die profiteren van Franco's dictatuur. Volgens de krant behoren ze in ieder geval tot de "bovenlaag van gisteren, die (...) hun land door eigenbelang en wereldvreemdheid ruïneerden".
De eigenlijke achtergrond van het artikeltje wordt duidelijk wanneer men spreekt over de mensen die wel werken: "ongeveer twee miljoen stedelijke arbeiders worden aangeduid als ongeschoolde krachten of handlangers. Ongeveer twee miljoen landarbeiders en bijna 2,5 mil-joen kleine boeren hebben eveneens voor het grootste deel geen voldoende beroepsopleiding genoten. Alleen uit deze cijfers al blijkt dat Spanje nog een lange weg moet gaan, voor het ingepast kan worden in een Europees arbeids- en productieproces."
Ook in Groningen is men bang dat men de boot van de vooruitgang mist. Gedeputeerde Staten gaat voor f 2.175.000,- aandelen kopen in een op te richten N.V. die in onze provincie een kerncentrale wil gaan bouwen. Daarnaast wil men f 12.500.000,- investeren in de voorbe-reidingskosten en de exploitatielasten. Men verwacht eind 1963 een definitief besluit te kunnen nemen over een dergelijke centrale. De bouw zal daarna in ruim drie jaar zijn beslag kunnen vinden. De Samenwerkende Electriciteits-Productiebedrijven (SEP) kunnen te-vreden zijn. Ik vraag mij af of dat echter ook voor ons, de inwoners van de provincie geldt.

woensdag

18 augustus 1962

De laatste jaren zijn er in Winschoten in hoog tempo gymlokalen bij de lagere scholen gebouwd. Deze worden overdag door de leerlingen gebruikt en 's avonds en in het weekend door sportverenigingen.
Op het gebied van het kleuteronderwijs is er de laatste jaren een inhaalslag aan de gang. In alle nieuwbouwbuurten worden kleuter-scholen gebouwd. Het beheer erover is echter niet in handen van de gemeente, maar van een stichting. Blijkbaar is het kleuteronderwijs nog niet verplicht. Al die bouwactiviteiten ten gunste van de gemeen-schap laten wel zien dat het steeds beter gaat in Nederland. En dat is mooi.

dinsdag

17 juli 1962

Er is iets besloten over het gas, maar ik kan niet overzien wat de gevolgen daarvan zijn. In de eerste plaats zit er in de provincie Gro-ningen ontzettend veel gas in de grond: minimaal 150 miljard ku-bieke meter, maar het zou ook om 400 miljard kunnen gaan. De winning komt in handen van een nieuw op te richten maatschappij, waarin de Staatsmijnen voor 40 % en Shell en Esso ieder voor 30 % deelnemen.
Zou dat laatste betekenen dat 60 % van de winst naar deze particu-liere bedrijven gaat? Dat lijkt me toch wel wat veel. In ieder geval krijgt de Nederlandse staat 10 % van de winst. De provincie Gronin-gen krijgt zo te zien niks.
Het gas wordt door de maatschappij die het wint verkocht aan een maatschappij die het exploiteert: van deze laatste bezit de Staatsmij-nen 40 %, Shell en Esso 25 % en de staat 10 %. Deze nieuwe maat-schappij krijgt ook alle gasbelangen en gasleidingen van het Staatsgas-bedrijf voor een 'redelijke vergoeding', aldus minister De Pous van Economische Zaken.
Het is de bedoeling dat een groot deel van het aardgas zal worden gebruikt voor verwarmingsdoeleinden: dus ook in huis. Zijn we ein-delijk af van het olievat of van het gesleep met kolen.

maandag

9 juli 1962

't Is een tijdje stil geweest aan het kernbomfront, maar nu is er weer iets nieuws: een gewone bom met een raket naar boven sturen en hem daar laten ontploffen. De primeur was voor de Amerikanen die daarmee willen onderzoeken of ze met zo'n ontploffing radio- en radarverkeer kan verstoren (en omgekeerd), en of de vijand dat kan doen en onderwijl een raketaanval kan uitvoeren op de V.S.
Bovendien hoopt men te ontdekken of men op basis van deze tech-niek misschien intercontinentale raketten kan onderscheppen voor-dat ze de V.S. hebben bereikt. Het is een en al vooruitgang wat er blinkt.

zondag

27 juni 1962

Elke politicus en econoom kan het je vertellen: als je veel belasting wilt binnenhalen moet je die innen via een heffing op spullen die álle mensen móeten kopen: levensmiddelen, kleding, meubels etc. In een dergelijke belasting zit iets onrechtvaardigs: mensen met weinig geld betalen evenveel belasting als mensen met veel geld. Uiteraard kun-nen mensen met meer geld meer kopen en zullen daardoor meer be-lasting betalen. Maar een verhoging van een dergelijke belasting treft iedereen even hard. Bij ons heet die heffing omzetbelasting.
Nu gaat de overheid de omzetbelasting voor luxe artikelen naar bene-den brengen van 18 % naar 4 % tot 6 %. Dat is merkwaardig, want de inkomsten van de staat nemen daardoor af. Misschien wil men de verkoop van autobanden, koelkasten, foto- en filmapparatuur, hoe-den, electrische speelgoedtreinen, meubelen, oesters, sportvliegtui-gen, schoenen, textielgoederen, toneelkijkers en voorwerpen van am-ber, ivoor en schildpad (om de lijst maar even te geven) bevorde-ren. Dat zou een gunstig effect moeten hebben op de industrie. Als iets goedkoper wordt is het natuurlijk makkelijker om het aan te schaffen.
Auto's, sigaretten, televisietoestellen, juwelen, parfums en bont blij-ven trouwens wel in het hoge tarief. De staatssecretaris gaf als reden voor de selectie: de weeldebelasting op oesters bracht per jaar slechts vijfduizend gulden op, die op sportvliegtuigen een miljoen, maar die op auto's 75 miljoen. Dat laatste bedrag kan het rijk niet missen. Bovendien wil men het parkeerprobleem niet vergroten.

zaterdag

20 juni 1962

Een klein onderwerp: de eierhandel. Je hoort er nooit iets over, maar enige recente ontwikkelingen op dat gebied laten zien hoezeer Neder-land economisch afhankelijk is van de export.
Negentig procent van de Nederlandse eierproductie wordt naar Duitsland geëxporteerd. Op zich is dat niet belangrijk, maar nu heeft dat land een importbeperking ingevoerd voor grotere eieren, de nrs. 0, 1 en 2. Drietjes kunnen in Duitsland nog wel worden afgezet, terwijl nog kleinere eieren ook naar andere landen kunnen. De kippen hou-den niet op met leggen omdat de Duitse regering geen eieren meer wil.
Het ministerie van landbouw wil voorkomen dat het dumpen van gro-te partijen eieren op de Nederlandse markt de prijzen drukt en geeft daarom een subsidie van twee cent op elk ei dat door de industrie wordt aangeschaft en verwerkt. De kosten worden gedragen door een egalisatiefonds. Men hoopt dat het probleem per 1 juli vanzelf opge-lost wordt. Op die datum zouden namelijk wel eens EEG-bepalingen van kracht kunnen worden die het zo goed als onmogelijk maken de grens voor importproducten te sluiten.

vrijdag

12 juni 1962

Als je in een gemeentewoning eerste klasse woont, vraag mij niet wat dat inhoudt, heb je geluk want de huur daarvan wordt per 1 septem-ber maar met 10 % verhoogd.
Woon je in een gemeentewoning tweede of derde klasse dan wordt wonen 11 % en in de vierde of vijfde klasse zelfs 12 % duurder.
Mensen met weinig inkomen (tot f 13.000,-) worden gecompenseerd met 1,5% loonsverhoging. De linkse partijen - PvdA, PSP en CPN - en drie KVP-kamerleden hebben tegen de huurverhoging gestemd.

donderdag

2 juni 1962

In Groningen is het derde crematorium van het land officieel geopend. Het is gebouwd door de twee erkende crematieverenigin-gen: de Vereniging voor Facultatieve Crematie en de Vereniging voor Crematie A.V.V.L. Voor dit soort ondernemingen hebben zij in 1958 samen de Crematoriumvereniging Nederland opgericht.
In zijn openingstoespraak sprak de voorzitter daarvan de hoop uit dat men in de toekomst niet meer schriftelijk hoeft vast te leggen dat men gecremeerd wenst te worden. Ook de nabestaanden zouden dat gewoon moeten kunnen regelen, net als bij begraven het geval is.
Verder maakte de spreker bezwaar tegen de huidige praktijk waarbij iedereen meebetaalt aan het onderhoud van begraafplaatsen, en ge-meentebesturen tegelijkertijd verboden wordt crematoria ook maar enigszins tegemoet te komen.
Gelukkig heeft de gemeente Groningen zich daar niets van aan ge-trokken, want burgemeester Tuin liet in zijn toespraak weten dat hij de plannen voor de bouw van een crematorium uit oogpunt van rechtvaardigheid volgaarne gesteund had. Er is dus blijkbaar ruimte voor zelfstandig gemeentelijk beleid. Of betekent dat 'gesteund had', dat hij dat graag had willen doen had het gemogen?

woensdag

1 juni 1962

Er zijn weer gemeenteraadsverkiezingen geweest en de PSP heeft het hier in Winschoten goed gedaan. Als Naamloze Groep veroverde zij een zetel.
Wie denkt dat verschuivingen in de samenstelling van de raad recht-streeks samenhangen met overlopende kiezers, komt hier bedrogen uit. De VVD verloor namelijk een zetel. Die zal toch wel niet naar de PSP zijn gegaan!
Er verandert natuurlijk niets in Winschoten.
Iets geheel anders. Eichmann is vannacht opgehangen. Zijn verzoe-ken om een hoger beroep en om gratie zijn beide afgewezen. Zijn laatste woorden: "Lang leven Duitsland, lang leve Argentinië, lang leve Oostenrijk. Dit zijn de drie landen waarmee ik het meest verbon-den en geweest en die ik nimmer zal vergeten. Groet mijn echtgenote, gezin en vrienden."

dinsdag

30 mei 1962

Het is mij niet geheel duidelijk of het uit solidariteit of uit nuttig-heidsdenken voortkomt, maar in elk geval is hier gisteren voor gees-telijk en lichamelijk gehandicapten een centrale werkplaats geopend. Daarvoor was het werk verdeeld over 4 gebouwen.
Het paradepaardje van de werkgemeenschap is de boekbinderij. Ver-der zijn er afdelingen voor een metaalbewerking, montage en kartonnage. Voor het geval dat je je mocht afvragen wat kartonnage is: het vouwen van kartonnen dozen.
Oud-burgemeester Romijn sprak de volgende woorden: "Wij moeten dit werk in de eerste plaats zien tegen de achtergrond van de tewerk-gestelden, die in dit maatschappelijk leven hun spel niet zo mee kunnen spelen, als wel gewenst zou zijn. De werkgemeenschap 'Oost-Groningen', die thans over dit fraaie nieuwe gebouw beschikt, draagt er echter toe bij, dat deze gehandicapte mensen gelukkig kunnen worden, doordat ze de baten en het zoet van de arbeid kunnen leren kennen - en dus ook het zoet der rust.'
Wat zouden ze daar nou verdienen?

maandag

29 mei 1962

De aardappels willen maar niet goedkoper worden dit jaar. Zelfs een exportbeperking en een prijsstop hebben daar niets aan kunnen veranderen. Daarom heeft de regering besloten tot een prijsmaat-regel: er komt een maximum kiloprijs van 40 cent vanaf 30 mei en vanaf 6 juni een prijs van 35 cent per kilo. De kleinhandelaren mag niet meer berekend worden dan respectievelijk 35 en 30 cent per kilo. Ze maken dus 5 cent winst: in het eerste geval een zesde, in het tweede geval een zevende deel. Merkwaardig.
De aardappelhandel ziet niets in de prijsmaatregel: de maximumprijs ligt onder de wereldmarktprijs en daarom zullen er geen aardappels geïmporteerd kunnen worden. Het aanbod blijft daardoor te klein. Let wel: we hebben het hier over oude aardappels, dus de oogst van vorig jaar.
Wij eten wel af en toe macaroni, iets nieuws uit Italië. 't Is een keer wat anders.

zondag

3 mei 1962

We hebben een nieuwe burgemeester. Drs. A. de Boer, bedrijfseco-noom en tot nu burgemeester van Leeuweradeel (gezeteld in Stiens). Hij heeft drie kinderen en is lid van VVD. Wel passend voor een rooie gemeente.

zaterdag

12 april 1962

Ik wist niet eens dat Hotel Smid verkocht zou worden, maar het is gebeurd. Er schijnt zelfs een tijdje de mogelijkheid hebben bestaan dat er iets geheel anders in het pand zou komen. Het blijft gelukkig een hotel, met restaurant en zaaltjes voor feesten, partijen en uit-voeringen. Dat is maar goed, want anders zou iedereen naar Domme-ring moeten. Wel vol en, denk ik, duur.

vrijdag

24 maart 1962

De krant wordt alweer duurder: f 7,85 per kwartaal. Hij wordt daar-voor wel elke dag aan huis bezorgd, maar het blijft veel geld.

donderdag

28 februari 1962

Soms is het leven net een sprookje. Lees wat er in de krant stond:

Sprookjeshuwelijk in Athene.

Bij haar huwelijk met don Juan Carlos van Spanje op 14 maart in Athene, zal prinses Sophie van Griekenland zijn omringd door acht bruidsmeisjes. Het zijn: prinses Irene van Griekenland, Prinses Irene van Nederland, prinses Benedikte en prinses Annemarie van Dene-marken, prinses Alexandra van Kent, prinses Anne van Frankrijk. Tatiana Rontzbill, dochter van prinses Eugenie van Griekenland en de infanta Maria del Pilar van Bourbon, zuster van don Juan Carlos.


Allemaal waterverf.

woensdag

31 januari 1962

Het zelfstandig Winschoter gymnasium gaat dicht. Deze trots van de stad zat natuurlijk wel in hetzelfde gebouw als de H.B.S., maar had toch een aparte status en ik geloof zelfs een apart ingangetje. De opleiding op zich gaat niet verloren, alleen moet men Latijn nu in vijf jaar leren. Er komt namelijk een gemeenschappelijk onderbouwjaar voor Gymnasium, H.B.S. en M.M.S.
Het schijnt vooral de oprichting van de M.M.S. (de Middelbare Meisjes School) te zijn die het gymnasium de doodklap gaf. Daardoor liep het aantal leerlingen namelijk te veel terug. De directeur van de nieuwe scholencombinatie noemde de M.M.S. op een voorlichtings-bijeenkomst een soort 'society-opleiding': prachtig voor meisjes die de rechten die ze via gymnasium of H.B.S. vaak ten koste van erg veel energie verwerven, toch veelal niet ten volle kunnen benutten, ook al omdat ze nu eenmaal gaan trouwen. Waarom zouden die meisjes dan toch nog naar school gaan?

dinsdag

15 januari 1962

De spanning tussen economie en democratie is het beste voelbaar in de ontwikkeling van de EEG. De eerste stappen op weg naar zo'n Europese eenheid zijn eigenlijk nooit onderwerp van publieke dis-cussie geweest, laat staan van verkiezingen. De EEG kwam en komt over ons heen als het weer.
Naar het schijnt gaat de Europese eenwording nu zijn tweede fase in. De beloften zijn grotere welvaart en grotere stabiliteit.
(Wat men verstaat onder grotere welvaart blijkt uit de plannen om aan de groei van het autoverkeer tegemoet te komen: om in 1975 aan de dan verwachte 1,9 miljoen personenauto's ruimte te bieden wil men 1200 km rijkswegen aanleggen en binnensteden uitbreken om deze toegankelijk te maken en om parkeerplaatsen te scheppen. Zo staat het in een rapport van een commissie van Nijverheid en Han-del.)
Op de lange duur streeft de EEG naar één Europese wetgeving op sociaal, fiscaal en technologisch gebied. Men wil de grenzen open stel-len, niet alleen voor personen, maar ook voor goederen en kapitaal. Dit zal in veel gevallen het einde betekenen van protectionisme binnen Europa, het beschermen van de eigen binnenlandse markt.
Nú wordt een eerste stap gezet op het gebied van de landbouw. Er komt een gemeenschappelijk landbouwbeleid met de volgende doel-stellingen:
1. het instellen van een fonds om achtergebleven gebieden in de EEG te ondersteunen.
2. het beschermen en stabiliseren van prijzen in de EEG.
3. het financieren van surplusvoorraden in de landbouw binnen de EEG
Alle quota, douanetarieven en belastingen zullen worden afgeschaft en vervangen door twee soorten heffingen: één voor binnen de EEG en een buitentarief. Het binnentarief zal voortdurende verlaagd wor-den en uiteindelijk afgeschaft. Het klinkt mooi, maar er zitten vast veel haken en ogen aan.

maandag

9 januari 1962

Er zijn gisteren bij Woerden twee personentreinen in volle vaart tegen elkaar gereden. Er zijn honderd doden en vijfenzeventig gewonden.

zondag

31 oktober 1961

De Russen hebben alweer een bovengrondse kernproef genomen. Deze bom was twee tot vier keer zo zwaar als die van vorige week. De kracht ervan was zo groot dat de effecten tot in Brussel te meten waren.
Kennedy heeft in reactie gezegd dat de kernwapens van de V.S. nog altijd superieur zijn en dat zijn land bovendien bereid is op elk mo-ment een verdrag tot verbod van kernproeven te ondertekenen.
Deze Russische bom, 2500 keer zo sterk als die op Hiroshima, kan heel Nederland in een keer wegvagen. Weg tachtigjarige oorlog, prachtig ouderdomspensioen en weg Zuiderzeewerken. Ik bedoel maar.

zaterdag

25 oktober 1961

In een poging om hun frustraties inzake West-Berlijn om te zetten in iets negatiefs hebben de Russen weer een bovengrondse kernproef genomen. Men schat dat het om een bom van 30 megaton ging. Een dergelijk monstrum is 1500 keer zo krachtig als die van Hiroshima.
De bom is tot ontploffing gebracht boven Nova-Zembla en men verwacht dat de radio-activiteit in elk geval Scandinavië zal besmetten, maar ook nog wel verder kan komen.
De Engelse filosoof Bertrand Russell - onlangs in Engeland tot enkele weken gevangenisstraf veroordeeld wegens zijn niet nalatende acties tegen de atoombom in het algemeen - heeft in Londen een brief met een protest tegen de ontploffing afgegeven bij de Russische ambas-sade. Tot een gesprek is het niet gekomen omdat, zo zei hij, de Russen vervielen in hun vroegere geklets en propaganda.

vrijdag

19 oktober 1961

Eindelijk wordt het marktplein op de schop genomen. Er zal geen Winschoter bezwaar maken tegen de plannen. De kinderkopjes die daar al eeuwen en eeuwen liggen zijn echt niet geschikt om er met de fiets over heen te rijden. Eindelijk komt er normale bestrating, en een trottoir. Langs de kerk komt een strook voor planten zodat het nog een beetje groen blijft op het plein.
Er zijn al talloze plannen gemaakt, maar Gedeputeerde Staten van Groningen hebben steeds uitvoering van die plannen tegen gehou-den. Ook nu was er weer geen optimisme over de houding van de provincie, maar als kerngemeente beschikt Winschoten thans over een potje voor infra-structuur waaruit de reconstructie deels betaald zal kunnen worden. Bovendien hebben particulieren zevenduizend gulden ter beschikking gesteld om een deel van de kosten te dekken. Dat alles maakt de verbouwing voor de provincie een stuk goed-koper. Op basis van deze redenatie hoopt men dat zij daarom toch akkoord zal gaan.

donderdag

15 september 1961

Ook de jeugd wordt mondiger. Natuurlijk was ze altijd al rebels, maar de energie die daarvoor nodig is werd er vroeger in de fabriek wel uitgewerkt. En dat geldt niet alleen voor de jeugd, maar voor alle onderdrukten. Bezinning is pas mogelijk als men de tijd en de puf heeft om na te denken over de dingen die zo vanzelfsprekend lijken. Over het leven van alledag.
De jongeren hebben geen zin meer in de oude voorgekookte model-letjes van werk en gezin. Ze willen wat van het leven genieten voor het te laat is. In hun commentaren op de werkelijkheid blijkt altijd weer dat de atoombom hun een visie op het bestaan geeft die verhin-dert dat ze zich zorgen maken over de toekomst: ze willen nu van het leven genieten.
Dat mag natuurlijk niet.
In Winschoten probeert men de nozems in goede banen te leiden door hen te lijmen. De Gereformeerde Jeugdzorg heeft het rabbinaat-huis van de oude synagoge aan de Bosstraat omgebouwd tot een op-vangpand voor de jeugd. De Winschoter Courant noemt Ons Honk, zoals de voorziening heet, een "verrijking voor Winschoten". Dat is nog maar even afwachten.
De praatjes bij de opening van Ons Honk waren als vanouds stich-telijk, de cadeaus kneuterig. Voorbeelden? Dominee Verburg opende de bijeenkomst met de lezing van Markus 12:28 v.v. en gebed, Romijn sprak uit dat het werk van de stichting geschiedt tegen een achtergrond van verdieping, beïnvloeding en vorming, dominee Van Krimpen was blij dat de overheid dit soort projecten financierde, maar de uitvoering ervan aan levensbeschouwelijke organen over-liet. De cadeaus: een sjoelbak van Pro Juventute, de Stichting Gere-formeerde Sociale Zorg in Groningen kwam met een tafeltennisspel, de Centrale Evangelische Commissie offreerde een Bijbel, de aanne-mers die de verbouwing hadden verzorgd, zorgden voor een klok. Zodat iedereen toch wel op tijd naar huis gaat.
Het enig echt nuttige cadeau waren de twee enveloppen met inhoud van de Classis Winschoten en van de Zustervereniging Het Schienvat uit Finsterwolde.
Een voorspellend woord tenslotte kwam van dominee Reeskamp. Hij wist uit ervaring dat het begin van Ons Honk moeizaam zou kunnen zijn: veel zorgen, weinig jeugd. Het zou mij niet verbazen dat veel jeugd ook veel zorgen kan betekenen. De tijd dat jongens en meisjes zich alle kanten lieten opsturen is voorbij. Ze zijn heus niet meer geïnteresseerd in verdieping en hebben weinig behoefte om zich te laten vormen. Ze hebben een eigen mening en dat zal de Stichting Gereformeerde Jeugdzorg nog wel merken. We gaan nieuwe tijden tegemoet.

woensdag

13 september 1961

De totowet. Eindelijk is deze door de Eerste Kamer geweest. Het resultaat: de hoofdprijs wordt maximaal f 50.000,- schoon in contan-ten. Men wil tot 1964 experimenteren met deze regeling en dan de zaak opnieuw bekijken.
Het meest opmerkelijke is eigenlijk de veranderende houding van de staat ten opzicht van de burger. Tot nu toe wilde men de burger be-schermen tegen de verlokkingen van het gokken. Deze wet maakt duidelijk dat men de burger meer en meer als een zelfstandig den-kend en handelend individu gaat zien. Als een wezen dat verantwoor-delijk is voor zijn eigen handelingen.
Deze omslag is het meest duidelijk bij de partijen die daar tot nog toe het minste van moesten hebben: de CHU en de ARP.
De eerste partij verklaarde niet alleen dat ze het onderste uit de kan had gehaald wat betreft de beperkingen van de vrijheid van het individu, maar ook dat ze wenst aan te sluiten bij de verlangens ten aanzien van de voetbaltoto die bij een groot deel van de Nederlandse bevolking leven.
De ARP stemde verdeeld, maar de voorstemmers waren van mening dat de verantwoordelijkheden van individu gescheiden dienden te worden van de verantwoordelijkheden van de staat. Een enigszins merkwaardige formulering, maar ik interpreteer dat als uitdrukking van de verwarring die in deze kringen heerst over de toegenomen mondigheid van de mensen.

dinsdag

2 september 1961

Als alles zo snel ging als de oprichting van de muziekschool, dan zou het misschien nog een stuk beter gaan in dit land. Al dit schooljaar wil men beginnen met lessen voor kinderen op de lagere scholen in alle deelnemende gemeenten: Beerta, Finsterwolde, Midwolda, Nieu-weschans, Nieuwolda, Oude Pekela, Scheemda, Wedde en Winscho-ten. Dat het daarbij om een flinke hoeveelheid scholen gaat zal dui-delijk zijn.
Het grootste probleem van de Stichting Algemene Muziekschool Oost-Groningen is dan ook het tekort aan bevoegde leerkrachten. Om dat probleem op te lossen heeft dhr. B. Verlaan van de kweekschool afgelopen jaar voor leerlingen van zijn school extra muzieklessen ge-geven en ze aldus opgeleid voor het behalen van het Gehrels-diplo-ma. (Gehrels heeft een methode ontwikkeld om mensen op effectieve wijze de basisbeginselen van de muziek te leren.) Daardoor zijn er aan begin van het nieuwe schooljaar acht bevoegde leerkrachten beschik-baar voor het geven van algemene muzikale vorming.
Deze lessen worden na afloop van de gewone schooluren worden ge-geven op een aantal lagere scholen. In Winschoten zijn dat openbare scholen aan de Dwingeloweg en het Omsnijdingskanaal en de Marana-tha-school. De belangstelling voor de cursussen is groot en gezien de kosten (een kwartje per les) is dat niet verbazingwekkend. Over ver-volgcursussen heb ik niets gehoord, maar ik denk dat samenwerking tussen muziekschool en muziekverenigingen voor het muziekleven in Winschoten bijzonder gunstig zal zijn.

maandag

26 juli 1961

Gisteren is er eindelijk officieel een einde gekomen aan de reconstruc-tie van de Grintweg en het Kolkje. De Grintweg heet nu Nassaustraat, het Omsnijdingskanaal en het Kolkje zijn gedempt (althans tot aan de Molenweg aan de ene kant, en de steenfabriek aan de andere kant). Op de plaats van het doorgaande water ligt nu een rotonde met een fontein en verderop een dubbele weg met in het midden gras en par-keerplaatsen.
Burgemeester Romijn - gaat die man nooit met pensioen? - opende de fontein gisteravond. Net als de fontein waren ook de molens verlicht en het geheel zag er feeëriek uit. Om de feestelijkheid te vergroten waren er verschillende activiteiten georganiseerd. De meest curieuze daarvan was de Martinez-rookwedstrijd. Het ging er daarbij om een sigaar zo te roken dat er zo weinig mogelijk sigaar en zo veel mogelijk as overbleef. Let wel: de as moet aan de sigaar blijven zitten. Acht mensen deden mee aan de wedstrijd en de meesten waren jeugdig. Winnaars werden Kees Steijnis, Jan Geerdes en Marinus Meijer. Zo wonnen waardebonnen van respectievelijk 3, 2 en 1 gulden. Boven-dien mogen ze vrijdag meedoen aan de finale. De feestelijkheden gaan namelijk nog een paar dagen door.

zondag

20 juli 1961

Je houdt het niet voor mogelijk, maar eindelijk is er een definitief besluit gevallen over de vermakelijkheidsbelasting voor de Winscho-ter bioscopen: de gemeente heeft toestemming gekregen deze te verlagen. "Blij dat we hebben volgehouden" was het commentaar van verschillende raadsleden.
Verder werd in de gemeenteraad gesproken over de oprichting van een stichting Algemene Muziekschool Oost-Groningen. Men verleen-de daaraan zijn goedkeuring.
Een affaire die ook al jaren speelt is de aanleg van een rioolwater-zuivering aan de Hoorntjesweg (bij het Winschoterdiep). B&W heb-ben toestemming gevraagd daarover onderhands te mogen onder-handelen met een door de gemeente te selecteren aantal plaatselijke aannemers. Ook daarmee ging de raad akkoord: men was blij dat er eindelijk iets ging gebeuren aan de kwaliteit van het water, omdat ook de sloten al vervuild begonnen te raken.
Verder is er geld beschikbaar gesteld aan de brandweer voor de aan-schaf van een ladderwagen en wordt er een straataanlegbelasting in-gevoerd. Wat dat precies is is mij niet duidelijk geworden, maar hopelijk heb ik er nooit iets mee te maken.
Iets geheel anders is het bericht dat er in Winschoten een tehuis komt voor chronisch zieken. Het komt op de plaats van het oude werkhuis (waar ze vroeger de arme oudjes in stopten, mannen en vrouwen gescheiden): aan de Achtermolenhornderstraat. Het nieuwe gebouw wordt groot genoeg voor ruim honderd patiënten.
Dat moet voldoende zijn voor Winschoten en omgeving omdat men schat dat er één bed nodig is per vijfhonderd inwoners. Er komen 50 mensen te werken, waarvan 37 intern kunnen wonen op een nieuw te bouwen zusterflat. De verpleegkosten worden geschat op f 14, - per dag per persoon.

zaterdag

19 juni 1961

Het zou me niet verbazen als de Fransen het hadden ingevoerd: het Arbeidsbureau. Een poging tot bemiddeling tussen mensen die werk zoeken en mensen die werk aan te bieden hebben.
Ik ben blij dat ik nooit iets te maken heb met deze organisatie, want het lijkt me nogal een bedillerig zootje. Zij bepalen welk werk jij hebt te doen.
Maar als je via hun werk krijgt, is het vast werk. En daar ligt nu net een gat in de markt want niet al het werk is vast werk. Behalve sei-zoensarbeid, in de landbouw wel bekend, heb je natuurlijk ook nog invalwerk voor mensen die meer of minder langdurig ziek zijn, tijde-lijk werk (in de bouwvak bijvoorbeeld) en er zal nog wel meer zijn waar ik geen zicht op heb.
Men lost deze kortdurende spanningen op de arbeidsmarkt tegen-woordig op door arbeiders uit te lenen: iemand werkt bij een bedrijf dat het tijdelijk minder druk heeft en wordt door zijn baas uitgeleend aan een bedrijf waar het extra druk is. Die praktijk wordt binnenkort aan banden gelegd.
Het bleek dat een en ander gepaard ging met overtreding van allerlei soorten wetgeving: er wordt zwart betaald, veiligheidseisen worden minder in het oog gehouden, vervoersvoorschriften worden ontdo-ken. Alleen bedrijven met een vergunning van de arbeidsinspectie of het arbeidsbureau (zij liggen nog met elkaar in de clinch) zouden nog mensen mogen uitlenen.
Geheel duidelijk is het mij nog niet: wil men nu speciale uitleen-bedrijven in het leven roepen? En moeten die bedrijven dan ook nog iets verdienen aan het werk van de uitgeleenden? Ik weet niet of Sociaal Economische Raad, van wie al dit fraais komt, daar al over nagedacht heeft. Het lijkt mij echter ongewenst dat een mens twee keer uitgebuit wordt.

vrijdag

2 juni 1961

De Winschoter gemeenteraad heeft ook weer eens vergaderd. Er komt hier een sporthal en de flats aan de Hortensiastraat en de Tulpstraat krijgen een centraal antennesysteem. Op die manier wordt de gebouwen niet ontsierd door een woud van antennes. De finan-ciering ervan is een beetje raar, zoals de CPN terecht opmerkte, want elke bewoner betaalt per maand een dubbeltje ongeacht of hij of zij gebruik maakt van het systeem. Wie het wel gebruikt betaalt een kwartje. De gemeenteraad was van mening dat die enige manier was waarop men kon voorkomen dat een 'mastbos van alsmaar andere antennes' op de daken van de flats zou worden gebouwd.
Iets van niet minder belang is de uitbreiding van de melkfabriek bij het sterrebos. De capaciteit van de melkontvangst zal verdubbeld worden en er komen een nieuwe botermakerij, nieuwe werkplaatsen en garages, schaft- en kleedlokalen, garages met daarboven poeder-pakhuizen (melkpoeder zeker), nieuwe kantoren en een woning voor de directeur. Op dit moment komt er per jaar 16 miljoen kilo melk binnen, dat wordt in de toekomst 26 miljoen, dus met een verdubbe-ling van de capaciteit kan men weer een tijdje vooruit. Sympathiek is ook dat de bebouwing onderhands wordt aanbesteed aan plaatselijke aannemers. Koopt Winschoter waar!

donderdag

25 mei 1961

Al een tijd niets meer gehoord over de scholen in Amerika: gaan ze daar nu wel gemengd naar school of niet. Niet dus.
Om de strijd weer wat op te krikken hebben ze een nieuw actiemiddel bedacht: met een autobus naar een busstation en daar iets te eten bestellen in het cafetaria dat alleen voor blanken is. Een dergelijke provocatie kan de orde natuurlijk niet op zich laten zitten en ieder-een wordt gearresteerd. Het gevolg: publiciteit en gerechtelijke uit-spraken over de grondwettelijkheid van de rassenscheiding.
De eerste bussen vertrokken uit Montgomery (Alabama) en werden tot de grens van Mississippi begeleid door militairen: in de bus met de bajonet op het geweer, buiten de bus in jeeps. Vanaf de grens ging de eerste bus onbewaakt verder tot Jackson. Daar stapten de vrij-heids-rijders uit (9 zwarte mannen, 2 zwarte vrouwen en een blanke man) en betraden de wachtkamer van het busstation om iets te be-stellen. Bij binnenkomst werden ze door de wachtende politie meteen gearresteerd wegens 'ordeverstoring, ongehoorzaamheid aan een ambtenaar en poging tot uitlokking van een opstootje'.
Aan de aanklacht kun je zien dat het apartheidsbeleid niet in de wet gefundeerd is. Men moet zich op verstoring van de orde beroepen om de mensen te arresteren, niet op het overtreden van wetten die betrekking hebben op de segregatie.
Er is per persoon een borgstelling van 1500 dollar vastgesteld: 500 per overtreding.
Wat een gevoel voor humor heeft de burgerrechtenbeweging toch en hoe weinig vinden we daarvan terug bij de Amerikaanse overheid.

woensdag

3 mei 1961

Dat atheïsten in Nederland gediscrimineerd worden is misschien niet algemeen bekend. Maar dienstplichtigen worden er dagelijks mee geconfronteerd, net als mensen in inrichtingen, ziekenhuizen e.d. Dominees en pastoors hebben in dergelijke instituten een eigen post om hun diensten te verlenen, maar mensen die niet in God geloven moeten zich zelf maar zien te redden. Het is niet zo belangrijk, maar het schetst wel de sfeer in ons land. Het humanisme wordt eigenlijk beschouwd als een tweederangs levensovertuiging.
Gisteren is een eerste stap genomen om aan deze toestand een einde te maken. De Tweede Kamer heeft namelijk een amendement van de PvdA aangenomen waardoor minderjarigen die in rijksinrichtingen zijn opgenomen de gelegenheid krijgen om behalve aan godsdienst-onderwijs ook deel te nemen aan bijeenkomsten onder leiding van geestelijke verzorgers vanwege de door de minister toegelaten ge-nootschappen op geestelijke grondslag. In normaal Nederlands: het Humanistisch Verbond krijgt in deze inrichtingen bijna dezelfde status als de kerken.
Dit kleine wonder kon alleen plaatsvinden omdat een aantal kamerle-den van de christelijke partijen ontbraken. De stemverhouding was 64 tegen 59. Voor het amendement waren PvdA, VVD, CPN en PSP, de rest van de kamer was tegen. De CHU was zo pissig dat ze in reactie op het aannemen van het amendement tegen de wet stemde waar het amendement aan werd toegevoegd, hoewel de betreffende minister van de CHU was.

dinsdag

27 april 1961

Vooruitlopend op een algehele arbeidstijdverkorting hebben veel gemeenten al besloten hun personeel nog maar vijf dagen per week te laten werken. Zo ook Winschoten. De werkweek wordt tegelijkertijd teruggebracht van 48 naar 45 uur. Een kleine, maar belangrijke stap op weg naar minder werk en meer leven.
Voor de bewoners van de lanen in het St. Vitusholt was niet minder belangrijk het besluit om deze lanen te gaan asfalteren. Het zijn nu puinwegen. Dat asfalteren kon goedkoper omdat ook de weg door St. Vitusholt, die weg noemen wij ook St. Vitusholt, ook geasfalteerd wordt. Dat kon mooi in één keer door.

maandag

26 april 1961

Volgens mij stelde die hele opstand in Algerije geen fluit voor. Ei-genlijk hebben de opstandige troepen zich zonder noemenswaardig verzet over gegeven. Nou eens kijken wanneer De Gaulle zijn dictato-riale bevoegdheden opgeeft.

zondag

24 april 1961

Wat zat ik enkele dagen geleden nog schamper te doen over Zuid-Amerika? In Frankrijk kunnen ze er ook wat van. Kwam er bijna ein-delijk een einde aan de oorlog in Algerije, pleegt een deel van het Franse leger daar een staatsgreep. Ze willen dat het land bij Frank-rijk blijft. Wat de Franse overheid daarvan denkt, interesseert deze militairen blijkbaar niet.
De staatsgreep was gisteren. De opstandige troepen zijn bezig Algerije in hun macht te krijgen. Ze worden gesteund door Algerijnse Fransen die het land niet willen verliezen. President De Gaulle heeft op de ge-beurtenissen gereageerd door op grond van artikel 16 van de grond-wet zichzelf dictatoriale macht te geven. Dat verschaft hem de moge-lijkheid snel en effectief in te grijpen.
Men is niet alleen bang voor nieuwe grote problemen in Algerije, men is ook voorbereid op militaire acties in Parijs zelf. Parachutisten zouden vanuit Algerije met vliegtuigen kunnen proberen aanslagen te plegen om De Gaulle of op regeringsvertegenwoordigers. Ja, ze zouden een poging tot een staatsgreep kunnen doen. Het is 1961.