7 januari 1953

Ik weet niet of ik het er al eerder over gehad heb, maar het gaat niet goed met de amateurmuziekverenigingen: er zijn vooral te weinig le-den, maar ook te weinig optredens en niet genoeg publiek.
Om dat laatste op te lossen hebben veel verenigingen al lange tijd de gewoonte de jaarlijkse uitvoering te laten bestaan uit twee gedeelten: voor de pauze muziek, na de pauze toneel, al of niet gespeeld door eigen leden.
Dat de mensen wel geïnteresseerd zijn in muziek bleek wel weer bij de onlangs gehouden beurs in Dommering. Drommen mensen stonden langs de kant van de weg en kwamen naar de uitvoeringen van de Amsterdamse Politiekapel, de Asser Militaire Kapel en de Boerenka-pel. En die spelen heus niet zo veel beter dan Nieuw Leven of een van de ander Winschoter verenigingen.
Daar komt nog bij dat dergelijke orkesten wel uitgenodigd worden voor zulke lucratieve activiteiten en de Winschoter orkesten niet, en zij kunnen het geld juist zo goed gebruiken.
Het bestuur van Nieuw Leven denkt de problemen op te kunnen los-sen met twee maatregelen: uitbreiding van het repertoire met popu-lairdere muziek en de aanschaf van uniforms. Over beide ben ik niet enthousiast. Maar ja, we hebben nog maar 22 leden en veel nieuwe aanwas is er niet. Dus misschien moet het maar.
De kosten van de uniforms zijn niet gering: ergens tussen zes- en zevenduizend gulden. Er is een actiecomité opgericht (Harry Die-trich, T. Vlieg, J. Blom, J. Bootsman, P. van der Veen en L. Venema) dat gaat proberen het geld bijeen te krijgen.

Om te beginnen wordt er op de dag dat Winschoten bevrijd werd, 15 april, een showavond georganiseerd waarvan de opbrengst bestemd zal zijn voor de uniformen. Verder probeert men een deel van de kosten van het Prins Bernard Fonds te krijgen en hoopt men op steun van grote bedrijven en andere verenigingen.

10 december 1952

De al drie dagen durende dikke mist in Londen is eindelijk opgetrok-ken. Twee dagen geleden was die zo dicht dat men letterlijk geen hand voor ogen kon zien. Om drie uur in de middag was het op Piccadilly Circus even donker als midden in de nacht. Men verwacht dat hon-derden mensen met bronchitis of astma als gevolg van de koolstof, de roet en de scherpe rook die in de mist vastgehouden werden, zullen overlijden. Op dit ogenblik zijn al meer dan honderd, meest oudere mensen, aan de gevolgen van de mist overleden.

2 october 1952

Er bevindt zich zoveel zout in de grond in het zuiden van Winschoten dat proefboringen naar zout op andere plekken in Nederland overbo-dig zijn geworden. Er is niet alleen veel zout, maar het ligt ook nog dicht aan de oppervlakte.
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (N.A.M.) heeft een concessie aangevraagd voor het naar boven halen van steenzout en anhydriet, en voor het bewerken van deze stoffen. Omdat het steenzout ook ka-liumzouten bevat heeft zij ook voor deze zouten een concessie aan-gevraagd.
Overigens is de N.A.M. niet van plan deze zouten zelf te verwerken, maar wil zij de concessies overdragen aan derden. De N.A.M. ver-strekt zelf geen verdere bijzonderheden, maar er gaan al waarschu-wingen uit voor al te gespannen verwachtingen wat betreft de werkge-legenheid in Winschoten. Mochten er al fabrieken komen om de zou-ten te bewerken dan komen die waarschijnlijk in Delfzijl, omdat het afvalwater daar makkelijker verwerkt kan worden. Bovendien is de verscheping in een zeehaven natuurlijk eenvoudiger dan in een binnenhaven zoals die van Winschoten. Zo zie je maar. Hier de grondstoffen, daar de rijkdom.
Aan de andere kant, wij hebben hier een steenfabriek waarvoor de klei echt niet uit de gemeente Winschoten komt. Waar de klei voor de fabriek van Strating wel vandaan komt, weet ik niet, maar dagelijks zie je de pramen met klei door het diep naar de steenfabriek in het centrum van Winschoten varen waar met een permanente grijper de klei wordt gelost en met karretjes de fabriek wordt ingebracht. Eigen-lijk is het zeer merkwaardig dat zo'n grote fabriek aan de kop van de Langestraat ligt. Het is misschien geen vervuilende tak van industrie, maar het hele terrein van de steenfabriek ligt vol met fijn rood poeder, en gruis van de gebakken stenen.

23 september 1952

Af en toe zie je van die tekens die je doen afvragen of er wel vooruitgang is in de wereld. De beroemde Londense mist is door alle industriële uitlaatgassen zo vervuild dat de nylonkousen van de vrouwen er in oplosten. Verder kwamen er door de schoorstenen brandende dingen (?) naar binnen die schade aanrichtten op alles waar ze op landden: vloerbedekking, kleding, haar etc..

17 juli 1952

Dommering krijgt de tuinen van de H.B.S. niet. De gemeente wil de grond houden om de fietsenstalling van de school uit te kunnen breiden. Bovendien acht men het in het algemeen niet gewenst om 'gemeentelijke gronden grenzende aan andere eigendommen te verkopen, daar dan de mogelijkheid om een bestaand perceel uit te breiden, zal komen te ontbreken'. Dus geen terras etc.

27 juni 1952

Er zijn verkiezingen geweest en de P.v.d.A. heeft dik gewonnen. We zijn nu even groot als de K.V.P.: beide 30 van de 100 zetels. De P.v.d.A. won 3 zetels; de K.V.P. verloor er 2. De A.R. ging van 13 naar 12; de C.H.U. bleef op 9; de V.V.D. van 8 naar 9; de C.P.N. van 8 naar 6; de lijst Welter (een rechtse afsplitsing van de K.V.P.) van 1 naar 2. De overige partijen haalden geen zetel.
Bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer, altijd een rots aan het been van de democratie, ging het K.V.P. iets gunstiger af: zij bleef de grootste met 17 zetels (een zetel winst), de overige partijen kregen evenveel zetels als de vorige keer: PvdA (14), A.R. (7), C.H.U. (6), V.V.D. (4), C.P.N. (2).
De ene zetel winst voor de K.V.P. laat zien dat de getrapte verkiezin-gen, de eerste kamer wordt immers gekozen door de provinciale staten die al eerder gekozen zijn, een wezenlijk conservatief element in ons staatsbestel zijn. Ze geven niet de huidige toestand van het volk weer, maar die van een tijd geleden. Die eerste kamer kan eigen-lijk beter weg.

27 mei 1952

Dommerings tuin gaat weer open. Deze lap grond achter hotel Dom-mering werd vroeger gebruikt als ijsbaan door haar 's winters onder water te zetten. De IJsclub Winschoten organiseerde er dan grote feesten.
In de zomer was er in Dommerings tuin het concours hippique, waar-bij de ijstent nog eens gebruikt kon worden. Heel Oldambt en Wester-wolde kwamen daar bij elkaar. Het schijnt de beste huwelijksmarkt van Noorden te zijn geweest. Alleen voor boeren natuurlijk!
In de tuin werden concerten gegeven, gefuifd en gedanst. De promotiefeesten van H.B.S. en gymnasium werden daar ook gehou-den. De tennisbaan van Helios, die nu net verdwenen is, lag er toen nog niet. Op die plek lag de moestuin waar chef-kok Otto du Pré de baas was. Het schijnt dat hij daar als kip of eend op het menu ston-den, eigenhandig de loslopende kippen en eenden slachtte.
De laatste jaren werd Dommerings tuin niet meer gebruikt. Er was nog wel eens een meeting, maar meestal gebeurde er niets tussen de muur aan de achterzijde en het gebouw aan de voorzijde.

Om de tuin nieuw leven in te blazen heeft Dommering de tennisbaan bij het complex getrokken. Daardoor ligt er nu een stuk grond van 2000 vierkante meter, de vijver en de aangelegde stukken niet mee-gerekend. Hij wil ook nog de schooltuin van de H.B.S. aan de Johan Modastraat overnemen van de gemeente: daardoor zal het terrein groot genoeg worden voor het concours hippique dat nu jaarlijks op het gemeentelijk sportterrein plaatsvindt, waarbij al het gras ver-nield wordt.

Verder denkt Dommering aan de aanleg van een sintelbaan voor atle-tiek, speedway e.d. Aan de kant van de Dr. D. Bosstraat komt een terras in zeven lagen dat ook gebruikt kan worden als toneel bij openluchtvoorstellingen in de tuin. Aan de overliggende westzijde van de tuin zal een fietsenstalling komen voor duizend fietsen. In de tuin zelf kunnen zang- en muziekconcoursen, concerten en meetings georganiseerd worden. Kortom, Dommering zal weer het levende culturele centrum van Oost-Groningen worden.
Wie alvast een kijkje wil gaan nemen kan terecht op de pinksterbeurs die binnenkort in Dommering wordt gehouden. Er zijn in de kleine zaal dames- en herenmodeshows, demonstraties van de Ruton-set, het Hauser-dieet, de hogedrukpan; in de grote zaal een concert van de Amsterdamse Politiekapel met stukken van de bekende Winscho-ter componisten Cerfontaine en Van Zweeden; Tiktak en een aantal kleine kruideniers bieden tegen gereduceerde prijs het publiek een grote Cabaret-revue aan; er zijn filmvoorstellingen (het koninklijk bezoek aan de V.S. en Canada); 's avonds met medewerking van het Ambonees Hawaiian-orkest Soeare Lease.
Lou Bandy, Heintje Davids en Kitty Prins komen met de voorstelling van Variété Faveur op zaterdag zijn er twee kindervoorstellingen. El-ke dag spelen de Militaire Kapel uit Assen en de Boerenblazers in de tuin die 's avonds feeëriek verlicht wordt. Bovendien is er elke avond bal: op woensdag is dat het Coca-Cola bal, waar iedereen een gratis flesje Coca-Cola krijgt.
Als allerlaatste is er een auto- en motor-oriëntatietocht die om 3 uur begint bij hotel Vrijheid. De prijsuitreiking is 's avonds op het groot auto- en motorbal. We hoeven ons niet te vervelen!

12 mei 1952

Er is op het Zuiderveen steenzout gevonden. Vrijdagavond heeft men de verwachte zoutkolom op een diepte van 425 meter aangeboord. Boven op het zout lag inderdaad een laag anhydriet (van 35 meter).
De electrificering van het spoorwegnet is bijna afgerond. Voor ons betekent dat, dat de verbinding tussen Zwolle en Groningen voortaan met electrische locomotieven zal worden onderhouden. De diesel-electrische treinstellen die daardoor vrijkomen zullen ingezet wor-den op de noordelijke spoorlijnen, zodat we hier nu ook verlost zijn van de rokende stoomtractie.

2 mei 1952

Op het Zuiderveen zijn ze aan het boren. Er staat een grote boor-toren, maar tot nu toe wist niemand wat er eigenlijk gezocht werd. In de krant stond daar nu een stuk over.
Ik begrijp eruit dat men eigenlijk in het wilde weg aan het zoeken is en hoopt te stoten op een van de volgende stoffen: aardolie, aardgas, zout of anhydriet. Dat laatste kan gebruikt worden als grondstof voor zwavelzuur, cement en kunstmest.
Waar Winschoten nu ligt waren 200 miljoen jaar geleden (je moet niet in de Bijbel geloven voor dit soort onderzoek) ondiepe binnen-zeeën. Deze droogden langzaam op waardoor de zouten die opgelost waren in het water neersloegen.

Eerst gips, dat lost namelijk het slechtste op, daarna zout. Dat laatste kan ook anhydriet bevatten. Op deze lagen kwamen in de loop der eeuwen andere afzettingen. Door bewegingen in de aarde kunnen nu die zoutlagen gedeeltelijk omhoog gedrukt worden en men krijgt dan zoutpilaren of zoutkolommen. Die zitten betrekkelijk dicht onder de oppervlakte en kunnen met boringen opgespoord worden. Door che-mische processen is het anhydriet uit het zout losgemaakt en op die kolommen gedeponeerd.

Bij Weerselo in Twente, Schoonlo in Drenthe en ook hier is anhydriet gevonden. Het is alleen de vraag hoeveel en of het niet te diep zit voor winning.

Mocht het anhydriet op een lucratieve wijze te winnen zijn, dan hoeft Nederland niet alleen minder chemicaliën in te voeren, wat een ver-betering van de betalingsbalans zou betekenen, maar het betekent ook dat er een mijn en drie fabrieken gebouwd kunnen worden die werk zullen verschaffen aan duizenden arbeiders. Dat klinkt geweldig, maar er zal wel weer een addertje onder het gras zitten.

1 mei 1952

De mensheid rent zijn eigen fantasieën achterna. Fouriers droom van een zee van limonade was dan misschien al te wild, de gedachte dat mensen op een ruimtestation buiten de aarde zouden kunnen leven is, als we Werner von Braun mogen geloven, binnen tien jaar te realiseren.
Het kost wel 4 miljard dollar. Zoveel geld is natuurlijk alleen beschik-baar als er militaire voordelen mee te behalen zijn. Von Braun be-weert dan ook dat de atoombom ouderwets is, dat het militair gezien niet meer gaat om de beheersing van de lucht, maar om die van de ruimte. Hij stelt dat men met een grote telescoop op zo'n ruimte-station de hele wereld nauwkeurig in het oog kan houden. Op die manier kan men er achter komen wat de vijand werkelijk doet.
Mijnheer Von Braun is een uit Nazi-Duitsland gevluchte ontwerper van raketten. De beruchte V-1's en V-2's waren van zijn hand. Aan het eind van de oorlog is hij met een deel van zijn onderzoeksteam door de Amerikanen overgevlogen naar de V.S.
Een ander deel van zijn team kwam in Rusland terecht en werkt daar aan de ontwikkeling van raketten.
Von Braun werkt in Amerika overigens niet aan de ontwikkeling van een ruimtestation, maar aan een nieuwe generatie V-1's en 2's. Geleide projectielen noemen ze dat daar. Het ruimtestation is geloof ik meer een speeltje, een idee om geld los te maken voor onderzoek en experimenten.
Von Braun denkt dat hij het materiaal om zo'n station te bouwen met 12 raketten naar boven kan krijgen. Het gaat daarbij om veel inge-wikkelder apparaten dan de V-1's. Om aan de aantrekkingskracht van de aarde te kunnen ontsnappen moet een snelheid van 25.000 km per uur bereikt worden en een hoogte van 1800 km. Om dat te reali-seren is een raket nodig van 7000 ton. Een dergelijke monstrueus geval kan niet uit één stuk bestaan, maar moet worden opgebouwd uit drie onderdelen: twee grote raketten met motoren en brandstof-tanks op elkaar, en een kleine cabine voor personeel en voor onder-delen voor het ruimtestation. Men vertrekt door de onderste raket van 40 meter lengte, te laten ontvlammen. Als de tanks daarvan leeg zijn, ontbrandt de tweede raket en valt de eerste terug naar de aarde - als het kan in zee - zodat men de kostbare motoren kan redden en nog eens kan gebruiken. De tweede raket brengt de cabine tot op het juiste punt en valt dan ook naar beneden.
Het ruimtestation wordt in de ruimte in elkaar gezet als een bouw-pakket en zal gemaakt worden van lichte nylon- en plastic-achtige stoffen die opgeblazen kunnen worden als ballonnen. Als het gevaar-te klaar is, kunnen mensen aan de binnenkant zonder apparatuur rond lopen, buiten moeten ze gebruik maken van ruimtepakken, zuur-stofflessen en een soort handmotoren ('revolvers') die hen richting geven bij het manoeuvreren in het luchtledige. De machines en apparaten zullen werken op zonne-energie, terwijl de temperatuur aan boord geregeld moet worden met behulp van een thermostaat, en met de hulp van zwarte en witte jaloezieën.
De ploeg die het station in elkaar zet moet na gedane arbeid weer terugkeren naar de aarde in dezelfde cabine als waarin ze gekomen is. Dat is één van de problemen die nog niet geheel opgelost zijn. De cabine wordt namelijk tijdens zijn val door de dampkring roodgloei-end door de wrijving en het is de vraag of de mensen aan boord deze reis zullen overleven.
Ze zullen wel eerst gaan oefenen met een aap. Het lijken dromen, maar dat gold ooit ook voor de trein, de auto, de grammofoonplaat, de radio en de televisie. De tijd staat open en de toekomst lacht ons toe.

24 april 1952

Gemeentepolitiek. Daar wil ik het eens over hebben. En het badhuis. Want een douche, laat staan een bad, hebben veel mensen nog niet. Ze moeten zich wassen aan het aanrecht of naar het badhuis gaan. Dat badhuis wordt door de gemeente gesubsidieerd omdat het goed voor de volksgezondheid is als mensen zich regelmatig overal wassen. In de gemeenteraad lag nu het voorstel om de tarieven te verhogen.
De aanzet tot een verhoging van de tarieven kwam van Gedeputeerde Staten (van de provincie dus). Joost mag weten wat zij er mee te maken hebben, maar het feit ligt daar. Naar het schijnt beoordelen zij de gemeentelijke begrotingen.
B & W waren niet zo te porren voor een verhoging van de prijzen, maar een vergelijking met andere gemeenten maakte hen duidelijk dat het in Winschoten inderdaad goedkoop was. En als men toch ging veranderen wilde men ook gelijk de openingstijden aanpakken. Het is namelijk gebleken dat het op vrijdag en zaterdag erg druk is in het badhuis, terwijl op woensdag en donderdag de belangstelling betrek-kelijk gering is. Om de drukte wat te spreiden werden op de door de weekse dagen de tarieven lager gehouden. Om mensen de gelegen-heid te geven na hun werk nog te gaan baden moesten dan wel de openingstijden veranderd worden.
Die zijn nu als volgt. Op woensdag van acht tot twaalf en van drie tot zeven (dat is: 's avonds een uur langer); op donderdag van zeven tot twaalf en van drie tot half acht (dat is: 's morgens een uur eerder, 's avonds anderhalf uur langer); op vrijdag van acht tot twaalf en van twee tot zes (dat is: 's avonds anderhalf uur korter); zaterdags van acht tot twaalf en van half twee tot zes uur (dat is: 's morgens een uur korter, 's middags een uur korter). Het aantal openingsuren is op deze manier gelijk gebleven, terwijl het personeel nu op zaterdagavond vrij is.
De tarieven: op woensdag en donderdag kost een stortbad voor vol-wassenen 20 cent, voor kinderen tot en met 15 jaar 15 cent. Een kuip-bad kost voor iedereen 50 cent. Op vrijdag en zaterdag kost een stortbad een kwartje, voor kinderen 20 cent. Voor een kuipbad be-taal je dan 60 cent.
Striezenau van liet weten dat zij niet accoord gaan met de prijs-verhoging omdat het moeilijker wordt voor mensen die het toch al zwaar hebben gebruik te maken van het badhuis. Mevrouw Börchers-Vos pleitte voor lagere tarieven op vrijdag en zaterdag omdat dat de dagen zijn waarop arbeiders gebruik maken van het badhuis. Ver-hoging van de tarieven zou het bezoek aan het badhuis verminderen. Folkringa had ook bezwaren tegen de verhoging van de tarieven op zaterdag en zondag.
Nanninga antwoordde dat de commissie de zaak aan alle kanten had bekeken, maar dat een andere oplossing nauwelijks mogelijk was. In vergelijking met andere gemeenten was het in Winschoten niet te duur.
Mevrouw Börchers-Vos reageerde met de opmerking dat het badhuis van zo groot belang was voor de volksgezondheid dat rentabiliteit geen rol mag spelen. Dan moet de gemeente of de rijksoverheid maar subsidie verlenen. Daarop kwam Maring met de mededeling dat het badhuis een jaarlijks tekort heeft van f 7000,-. De tariefsverhoging zou dat tekort niet opheffen: de geschatte opbrengst is f 2000,-. Er wordt dus al flink gesubsidieerd. Hij verdedigde nog eens het voor-stel van B&W.
Haagsma stelde dat de lagere tarieven op woensdag en donderdag voor handarbeiders geen zin hebben, omdat zij juist op zondag schoon willen zijn. Hij stelde tevens voor de kolen die nodig zijn voor het verwarmen van het badwater op een goedkopere manier in te kopen.
Marring verdedigde nogmaals de plannen van B & W en stelde dat alles duurder werd, dus ook het badhuis.
Zo werd er nog wat gepraat, Schuster deed nog het voorstel op zater-dagmiddag het badhuis niet open te stellen voor kinderen om aldus de drukte wat te verminderen, maar uiteindelijk werd het gehele plan aanvaard. Alleen de fractie van de C.P.N. stemde tegen.

Pikant aan de vergadering was de interpellatie van Striezenau die wil-de weten of het juist was dat de directeur van de gemeentewerken een aantal werknemers had ondervraagd over hun politieke voor-keur. Aangezien de gemeente het rijksbeleid inzake de onverenig-baarheid van ambtenaarschap en lidmaatschap van communistische organisaties nog niet heeft overgenomen, liep de directeur naar zijn mening ten onrecht vooruit op de zaken en was er dus sprake van intimidatie. Hij wenste dat B&W maatregelen nemen om herhaling van dit soort kwesties te voorkomen. Mevrouw Börchers-Vos en de heer Haagsma steunden het pleidooi van de heer Striezenau. B&W wilden het handelen van de directeur niet veroordelen, maar men gaf toe geen opdracht te hebben verstrekt tot het horen van ambtena-ren. Maring en Folkringa betreurden de gang van zaken.

6 februari 1952

Ik ben geen communist. Als ik al iets ben, dan ben ik een sociaal-de-mocratische anarchist, zoals de meeste linkse Winschoters. Dus wat de regering nu op stapel zet, gaat mij veel te ver. Men wil mensen die lid zijn van de C.P.N., de Arbeidersbond voor Cultuur, het Algemeen Nederlands Jeugdverbond (A.N.J.V.), de Nederlandse Vrouwenbewe-ging of de Eenheidsvakcentrale (E.V.C.) uitsluiten van posities bij de rijksoverheid, en men dringt er op aan dat lagere overheden dat beleid overnemen. Men formuleert het natuurlijk andersom - ambte-naren mogen geen lid zijn van die organisaties - maar het komt op hetzelfde neer.
Minister-president Drees repliceerde alle kritiek van C.P.N.-zijde met opmerkingen over het gebrek aan vrijheid in Rusland, de communis-tische staatsgreep in Tsjecho-Slowakije en de gevangenneming van ambtelijke spionnen in Engeland, Canada en Zweden. Hij weigerde in te gaan op de vraag of er bewijzen waren van communistische com-plotten tegen de Nederlandse overheid. Zoals altijd gebeurde dat met een beroep op de veiligheid van het land: "Het zou dwaas zijn onze bronnen bekend te maken".
Van de tweede kamer wordt verwacht dat zij instemt met maatrege-len die volgens de regering noodzakelijk zijn zonder dat diezelfde regering enig bewijs levert voor die noodzakelijkheid.
De K.V.P. ging het echter nog niet ver genoeg: zij vroeg de regering ook een oogje te houden op de "vredesbeweging" en de "derde weg". De motie Wagenaar, waarin het regeringsbeleid wordt veroordeeld, werd verworpen met 7 tegen 62 stemmen. Voor was de C.P.N.
Wat betekent dit nu? Twee dingen: als ambtenaar heb je geen vrije keuze van partij of vakbond; als lid van een van de genoemde organi-saties kun je geen overheidsfunctie krijgen. Beide consequenties lij-ken me in strijd met wat in een vrij land mogelijk moet zijn.
Over vrij land gespreken: het lijkt erop dat de eenheid van Europa, het ideaal van Napoleon en Hitler, op een andere manier toch door-gang zal vinden. Ik heb geen idee van de gevolgen voor Nederland, maar in het plan Schuman, genoemd naar de Franse minister van Buitenlandse zaken die het idee naar voren bracht, wordt gestreefd naar Europese samenwerking op het gebied van de productie van kolen en staal. Men spreekt dan ook van een Europese gemeenschap voor kolen en staal. Het bijbehorende verdrag is vorig jaar onder-tekend. De meeste politici zien er geloof ik een experiment in dat bij succes kan worden uitgebreid met samenwerking op het gebied van landbouw en verkeer. Misschien niet zo'n gek idee. Dan zullen Frank-rijk en Duitsland eindelijk geen opponenten meer zijn, maar partners. Maar het lijkt me dat Europa dan nog een lange weg te gaan heeft. Het verdrag heeft dan ook een geldigheidsduur van 50 jaar!
Wat die vrijheid betreft komt het me voor dat de controle op zo'n boven-nationale organisatie goed geregeld moet worden, zeker als de samenwerking aanvankelijk alleen op economisch vlak ligt. Het ge-brek aan politieke organen kan dan makkelijk leiden tot een soort dic-tatuur van de bazen. En daar zitten we niet op te wachten. Zo gezien vormt de Europese samenwerking dus een gevaar. Maar een politieke of zelfs staatkundige eenheid van Europa lijkt me iets dat in de verre, verre toekomst ligt.

1 februari 1952

De werkloosheid is hier nog steeds hoger dan gemiddeld in Neder-land. Zonder overheidsingrijpen zal die situatie niet verbeteren.
De regering heeft aan de matrassenfabriek hier al een extra opdracht gegeven om te voorkomen dat er mensen ontslagen moesten worden. Maar dat is slechts een druppel op een gloeiende plaat. De werkloos-heid groeit. In 1950 was het 5,8 % tegen een landelijk gemiddelde van 2,5 %. Vorig jaar steeg de werkloosheid met 2,3 %.
Toch is hier werk genoeg te doen. Er is bijvoorbeeld een grote behoefte aan nieuwe wegen en aan verbetering van het bestaande wegennet. Het is juist dit ontbreken van goede verbindingen die het voor bedrijven onaantrekkelijk maakt zich in Oost-Groningen te vestigen. Ook de scheepvaartverbindingen zijn bepaald niet optimaal.
Het gebrek aan werk leidt tot vertrek uit Winschoten. Zo zijn vorig jaar 12 gezinnen naar Alblasserdam vertrokken omdat de mannen daar werk vonden bij de Nederlandse Kabelfabrieken. Ze kregen daar ook onmiddelijk een nieuwe woning toegewezen.

Er zijn ook mensen vertrokken naar Limburg om daar in de mijnen te gaan werken. (Er is overigens nog maar kolen voor 73 jaar. Daarna moeten we overschakelen op iets anders. In Zuid-Drente en in het noorden van Overijssel is men daarom op zoek naar aardgas. Aard-olie wordt in Drente natuurlijk al in beperkte mate gewonnen, maar dat zal nooit voldoende zijn om de behoefte te dekken. Men verwacht ook dat over vijftien jaar electriciteit gewonnen zal kunnen worden uit kernenergie.)

Tenslotte is er sprake van emigratie naar Australië, Canada en Zuid-Afrika. De cijfers daarover zijn niet bekend, omdat de meesten op eigen gelegenheid vertrekken. Maar je begrijpt dat emigratie geen oplossing is voor de problemen van Oost-Groningen.

15 januari 1952

Voor de statistiek: Winschoten is vorig jaar gegroeid met honderd personen. Op 31 december 1951 waren er 7.864 mannen, 8.104 vrou-wen, totaal 15.968. Daarvan zijn er geboren in 1951: 155 jongens, 128 meisjes. Overleden: 69 mannen en 61 vrouwen. Vestiging in de ge-meente: 341 mannen, 460 vrouwen. Vertrek: 407 mannen, 447 vrou-wen. Er trouwden in Winschoten 109 echtparen; 6 echtparen lieten zich scheiden.

Er komt geen dieseltractie op het baanvak Groningen - Winschoten. Men blijft nog een tijd werken met stoomlocomotieven.

De koffie is niet langer op de bon. Daarmee komt de levensmiddelen-distributie eindelijk aan zijn eind. De maximum koffieprijs is nu f 2,04 per half pond. Dat is 12 cent meer dan voor het vrijgeven van de koffie.

Tenslotte Potasch en Perlemoer. Dat oude stuk wordt nu weer op de planken gebracht door Johan Kaart en Johan Boskamp. Het gaat over twee joodse textielhandelaren die samen een bedrijf hebben. Hoewel ze elkaar voortdurend in de haren zitten - fouten worden de ander aangewreven, successen worden voor zichzelf opgeëist - zijn het dikke vrienden die elkaar met gevoel voor humor door moeilijke tijden heen helpen. Er wordt in het stuk veel jiddisch gesproken, maar dat was volgens de krant hier in Winschoten geen probleem: veel van de typisch joodse gein werd prima begrepen. Het is een stuk uit een tijd die we nooit zullen en kunnen vergeten. Aldus de Winschoter Courant.

3 october 1951

Het eerste Nederlandse televisieprogramma is een feit. De Nederland-se Televisie Stichting (gezamenlijk programma) heeft gisteravond van kwart over acht tot kwart voor tien het toneelstuk De Tover-spiegel van Willy van Hemert, Peter Koen en Evert Werkman uitge-zonden. De staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap-pen, dhr. Cals, verrichte de officiele opening en prof. dr. ir. Halberts-ma legde daarna uit hoe televisie werkte.
Ik heb het uit de krant want ik heb geen televisie.

De acteurs waren Albert van Dalsum, Ank van der Moer, Johan de Meester, Hetty Blok, Ad Hooykaas en de elf jarige Louis Bouw-meester. Omroepster was de Amsterdamse journaliste Jeanne Roos.
Als je hoort hoe het in Amerika toegaat met de televisie, ook wel teevee (tv) genaamd, dan reizen je de haren ten berge. Als het buiten nog licht is moet men eigenlijk, om het beeld goed te kunnen zien, de gordijnen deels sluiten zodat het een beetje schemerig wordt. Maar in Amerika kijkt men niet alleen overdag, maar ook 's avonds en vaak tot diep in de nacht. Men heeft ruzie over waar naar gekeken moet worden: de moeder wil een serie zijn, de vader sport, en de kinderen de kinderprogramma's. Om dat allemaal mogelijk te maken moet men vaak bij buren of vrienden gaan kijken. Men zit daar dan rond de televisie en wee degene die een woord spreekt.

26 september 1951

Vanwege de nieuwbouw is er hier in Bovenburen nou ook een speeltuin gekomen. Nou heb ik zelf geen kinderen maar ik ben toch eens wezen kijken. Het bestuur van de speeltuinvereniging had om de opening te vieren een feestdag georganiseerd. De regering was vertegenwoordigd door dhr. Winsemius, die hier toch moest zijn om twee bedrijven te openen (Zaadhof en Van Bergen). Alle kinderen van de Tromplaan-, de Omsnijdingskanaal- en de Oudewerfslaanschool waren aanwezig om me te doen aan de georganiseerde wedstrijden. Het was bovendien nog eens prachtig weer.
De speeltuin bestaat tot nog toe overigens alleen uit een speelveld, maar in de toekomst zullen er schommels, wipplanken etc. komen. Na de toespraken van de hoogwaardigheidsbekleders speelde Nieuw Leven het Wilhelmus en was er een driewerf hoera voor de koningin.
's Avonds was er een concert door drie verenigingen (Deo Dicatus, Patriomonium en Nieuw Leven), paalklimmen en boksen en ten slotte dansen, waarbij vooral de jongeren zich duchtig weerden.
Een andere feestelijke gebeurtenis waar iedereen altijd naar uitkijkt is de kermis. Op het Marktplein komen: botsautootjes, een miniatuur-treintje dat niet alleen over de markt rijdt, maar het halve centrum doorkruist (van Beersterstraat tot aan het Bosplein), een Parijse Ketel (volgens de krant gaat men met een riem naar boven, komt langs een spiraal weer naar beneden en eindigt in een ketel waar de bezoeker dezelfde verrassing wacht als die welke de koningen van Egypte en Irak in afgelopen jaren te wachten stond - naar het schijnt stond het ding de voorgaande drie jaar in Egypte), de gebruikelijke snoepkra-men (nougat, suikerspinnen e.d.).
Ook de plaatselijke hotels en theaters dragen bij aan de kermissfeer: in hotel De Vrijheid zorgt Harry Dietrich zaterdag en zondag voor stemming, de Hoofdstadoperette zal traditiegetrouw op vrijdag in Dommering een voorstelling geven. Zaterdag en zondag is daar een film te zien van Abott en Costello: In het vreemdelingenlegioen. In Scala draait De stad der verschrikking met Gary Cooper en Ruth Roman. Zondagmiddag is er een matineevoorstelling met de zingen-de cowboy Roy Rodgers. In Hotel Smid tenslotte is zaterdag en zon-dag bar-muziek bij het open haardvuur. Een beetje in de rook zitten zeker.

4 september 1951

In de Winschoter stond vandaag een pleidooi om de Dollard in te polderen. Het levert niet alleen 4000 ha vruchtbare grond op, maar verschaft ook nog eens, na de inpoldering, arbeid voor de vele werklozen hier. Men verwacht dat 400 arbeiders er een vaste baan aan over kunnen houden, terwijl 1000 seizoensarbeiders per jaar nodig zouden zijn. Verder zou de productieverhoging en de daaruit voortvloeiende export de deviezenpositie van Nederland gunstig beinvloeden.
De anonieme auteurs van het stuk in de krant vallen de huidige methode van langzame landwinning - het indijken van het steeds aanspoelende slib in de kwelders - aan als zijnde te duur en daardoor niet rendabel. Zij stellen voor de Dollard in zijn geheel in te dijken en droog te leggen. Dat kost eerst wat meer, maar uiteindelijk zullen de kosten veel lager zijn omdat men vier keer zoveel land kan winnen en sneller gebruik kan maken van de nieuwe polder.
Bovendien is de grond die men verkrijgt door zo'n snelle inpoldering geen klei, maar zavel. Op dat soort grond kan men meer verbouwen dan graan, karwij en suikerbieten (wat blijkbaar op klei alleen maar mogelijk is). Op zavel kunnen ook vlas en aardappelen verbouwd worden, waardoor niet alleen een ruimere vruchtwisseling mogelijk is (dat is beter voor de grond), maar ook de arbeid kan beter gespreid worden. Bovendien kan men op zavel ook vee houden.

Met andere woorden: de seizoenswerkloosheid die de boerderijen op de klei aankleeft, wordt dan minder ernstig, waardoor de communis-ten in Finsterwolde een troef uit handen wordt gespeeld. Ja, ja, het is een complex probleem die inpoldering.

2 juli 1951

De Socialistische Internationale is weer opgericht. Men heeft het tellen nu maar achterwege gelaten. De eerste was met Marx e.c.; de tweede met Kautsky, de derde was die van de Communisten, de vier-de die van Trotsky. Ik kan met niet meer herinneren of er na de eerste wereldoorlog nog een sociaal-democratische Internationale was, maar volgens de krant is zoiets tijdens de tweede wereldoorlog verdwenen.

De (nieuwe) Socialistische Internationale is tegen kapitalisme en com-munisme. Het communisme werd veroordeeld als het instrument van een bepaalde imperialistische staat die overal waar het optreedt de vrijheid in de weg staat.

De beginselverklaring heeft heldere doelstellingen (een stelsel van sociale rechtvaardigheid, betere levensomstandigheden, vrijheid en wereldvrede), maar de manier waarop men die wil bereiken is ondui-delijk. Men is tegen de klassenstrijd, maar wil toch de uitbuiting te lijf gaan. Men mag aan Marx vasthouden, maar een christelijk socialisme wordt ook niet afgewezen. Blijkbaar gaat de eenheid boven alles.

Toch is de analyse juist: hoewel de wereld voldoende bronnen bezit om iedereen een behoorlijk levenspeil te verschaffen, is het kapita-lisme niet in staat de noodzakelijk behoeften van de wereldbevolking te bevredigen. We hebben gelijk, maar krijgen we dat ook? Overigens is de beginselverklaring nog niet aangenomen.

11 mei 1951

Mr. Stikker (geboren Winschoter) heeft weer van zich doen spreken. Als voorzitter van de O.E.E.S. heeft hij gepleit voor Europese samenwerking met het doel meer grondstoffen (m.n. kolen, staal en zwavel) te produceren. De capaciteit van de industrie om grond-stoffen op te nemen is sneller gegroeid dan de productie ervan. De oorlog in Korea slokt een te groot deel van de grondstoffen op. Alleen door de productie ervan te verhogen kan men tegemoet komen aan de vraag. Daarnaast wil hij een verbetering van de distributie zodat de urgentste problemen het eerst opgelost worden.

Verder natuurlijk het gebruikelijke gezanik over een algehele verho-ging van de productie, ook die van voedsel om tegemoet te komen aan de groei van de bevolking. Het plan Schuman, dat tot een verder gaande samenwerking tussen zes landen moet leiden werd door hem ondersteund met een pleidooi het bijbehorende gerechtshof in het Vredespaleis te vestigen.

2 april 1951

De Stem des Volks heeft zijn 35 jarig jubileum gevierd. Wij zongen na-tuurlijk weer Morgenrood en Aan de Strijders. De recensent van de Winschoter Courant vond het eerste nummer "wat vlak, het tempo ... ietwat te langzaam, zodat de de sterke indruk die een dergelijke massazang kan wekken vrijwel achterwege bleef."
Aan de Strijders kon wel zijn goedkeuring wegdragen: het werd "met een imponerend elan gezongen" wat "deze kernachtige compositie ten volle tot zijn recht deed komen." We zongen deze liederen samen met De Stem des Volks uit Hoorn. Elk koor zong natuurlijk ook nog apart een paar liederen en Nelly Heijenga-Hamster zong solo met bege-leiding van Mej. Tabak op de piano.

12 maart 1951

Afgelopen zaterdag was de uitvoering van Nieuw Leven. Het was een gezellige avond, met dansmuziek van Harry Dietrich, maar ook met een oog naar de kas, want geld voor de nodige nieuwe instrumenten is er niet, laat staan dat we ooit eens uniformen zullen kunnen kopen. We hebben extra subsidie aangevraagd bij de gemeente, en gekregen: we krijgen nu f 440,- per jaar (in plaats van f 220,-). We blijven ver-plicht voor dat bedrag twee openbare concerten te geven. Omdat de commissie van advies voor culturele zaken onze muziek niet ziet als 'cultureel verantwoorde uitvoeringen' komen we niet in aanmer-king voor een speciale subsidie voor onze uitvoering. Maar B. Dommering wordt wel gesubsidieerd als hij het Concertgebouworkest hier heen haalt. Verschil moet er blijkbaar zijn en blijven.

28 februari 1951

De stadsbusdienst is al weer gestaakt. Volgens de firma Bronkhorst, die de lijn exploiteerde werd, er niet genoeg gebruik van gemaakt. Omdat ook de gemeente niet bereid was te subsidiëren, bleef er niets anders over dan "althans voorlopig tijdelijk" met de stadsbusdienst te stoppen. Misschien dat een dergelijke dienst rendabel wordt als er een nieuw ziekenhuis in Bovenburen komt. Tot dan moeten we weer gewoon lopen of fietsen.
Een van de meest bizarre overblijfselen uit het verleden is het ver-schil tussen lonen in de stad en op het platteland. Voor de oorlog kon dat verschil oplopen tot een derde, nu is het wat minder. Een com-missie heeft zich ermee beziggehouden en heeft de volgende argumenten bedacht om toch vast te houden aan dit verschil:
1. De huren zijn op het platteland lager dan in de stad of in industrie-gebieden
2. Verwarming en verlichting zijn op het platteland iets duurder, maar men kan daar gemakkelijk uitwijken naar goedkope alternatie-ven als kolen en turf
3. De druk van de personele belasting is op het platteland ietsje ho-ger, maar het verschil is miniem
4. De verschillen in kosten voor standaard- en levensmiddelenpakket zijn de ene keer hoger, de andere keer lager
5. Eigen productie mag niet meetellen (tuintje, klein vee)
6. Gezinsontspanning is in de stad duurder
7. De stimulering van de consumptie werkt in steden en industrie-gebieden sterker door
8. Verkeerskosten (bezoeken aan winkels, ziekenhuizen, scholen etc.) zijn op het platteland hoger.

De commissie concludeert uit het bovenstaande dat het leven in de stad en in industriegebieden duurder is. Daarom wenst men vast te houden aan de gemeenteclassificatie. Men heeft echter ook berekend dat mensen met meer inkomen meer last hebben van de loonaftrek (omdat zij meer secundaire levenskosten hebben, m.n. vervoer), en daarom moet de loonaftrek minder worden naarmate men meer ver-dient. Nou vraag ik je. Dus des te meer geld je uitgeeft, des te meer recht heb je op een extraatje. Dat ze zich niet schamen.

27 januari 1951

Dat de een zijn dood niet alleen het brood van een ander kan zijn, maar ook diens leven, bleek kort geleden in Frankrijk. Daar heeft men de nieren van een ter dood veroordeelde overgebracht in het li-chaam van een meisje dat nog maar één nier had. En die ene nier werkte ook nog maar voor 20%. Operaties hadden niet geholpen en het meisje was ten dode opgeschreven.

In Amerika was het overbrengen van een nier, een enting, al eens met succes uitgevoerd, maar in Europa wilde niemand zich er aan wagen.

Pas na lang zoeken waren de ouders van het meisje er in geslaagd een chirurg te vinden die het durfde proberen. Deze schatte de kans op succes op minder dan 1%, maar zonder een dergelijke enting zou de dood van het meisje onvermijdelijk zijn. Men vond een ter dood veroordeelde misdadiger bereid zijn lichaam na de onthoofding ter beschikking te stellen van de wetenschap. Deze Estingoy had het kind van een vrouw die hem afgewezen had uit wraak vanuit een raam op de derde verdieping naar beneden gegooid. De dag voor zijn dood werd hij medisch onderzocht en goedgekeurd. Tien seconden nadat de valbijl zijn hoofd van zijn lichaam had gescheiden, begon de chirurg de nieren uit zijn lichaam te verwijderen en ruim twee minu-ten later waren ze al onderweg naar het ziekenhuis waar het meisje lag.

Hoewel het er op de eerste dag na de operatie naar uit zag dat de ope-ratie mislukt was, bleek na vier dagen dat de nieren goed werkten. Het meisje herstelt nu voorspoedig. De medische wetenschap staat toch voor niets.

11 december 1950

Het moet in de dagen van de revolutie, dus zo rond 1890, zijn geweest dat V.I.O.S. werd opgericht. V.I.O.S. (Vooruitgang Is Ons Streven) begon als een fonds voor steun aan zieke arbeiders: f 2,50 uitkering bij ziekte, meer dan de uitkering van het Armbestuur. Bovendien was het geen liefdadigheid, maar een recht.
De vereniging was een groot succes. Het kreeg overigens pas zijn naam in 1893, daarvoor was men meer met de praktische kant van de zaak bezig. In 1903 werd besloten ook steun te gaan verlenen bij overlijden. Op die manier veranderde de vereniging langzamerhand in een verzekeringsbedrijf. In 1926 werd het wettelijk verboden dat verzekeringen andere activiteiten hadden dan verzekeren en moest V.I.O.S. het ziekenfonds loslaten. Het fonds ging verder onder de naam Voorwaarts. En dat is tot de dag van vandaag zo gebleven. Nu bestaat die club dus 60 jaar. Een reden voor een feestje. In Hotel Smid aan de Langestraat.
De band van Harry Dietrich speelde al terwijl de feestenden de zaal betraden. Voorzitter Van der Molen herinnerde nog eens aan het verleden van V.I.O.S., waarbij hij ook de mislukte coöperatieve bakkerij niet vergat. Later probeerde men het opnieuw: V.I.O.S. ondersteunde de oprichting van de nog steeds bestaande cooperatie Volharding (een coöperatieve productie- en verbruikersvereniging). Na de toespraak van de voorzitter trad het cabaretgezelschap Duo Hofman op met hun programma Lachen is gezond. Zij maakten er een vrolijke boel van met levensliedjes, sketches en humor. De voor-zitter sprak nog een dankwoord en daarna werd de zaal ontruimd voor het dansen op de muziek van Harry Dietrich. Je begrijpt dat het een groot feest was.

28 november 1950

Er is een deel klaar van het uitbreidingsplan. Tussen de weg langs Bovenburen, de Beersterweg (Olwievenweg), Ludensweg en de weg langs het Omsnijdingskanaal komt een park met sportvelden omge-ven door een renbaan en een gracht, een ijsbaan en volkstuinen. Bo-vendien heeft men aan de rand van dat park een nieuwe H.B.S. gepland.
Om de toegang tot het gebied te vergemakkelijken wil men dat deel van het Omsnijdingskanaal dempen dat door het centrum loopt. Op die manier kan men vanaf de Venne en de Langestraat zo naar het park komen. Voor de toevoer van grondstoffen naar de steenfabriek van Strating tegenover de ingang van de Langestraat zal men het kanaal tot daar aan toe open moeten houden. Maar de brug bij de Langestraat kan er net uit.
De kosten van het geheel worden geschat op een half miljoen gulden. De meeste grond moet gekocht worden van particulieren, de plek waar de sportvelden moeten komen is nu te laag en daardoor te nat, zodat er grond opgebracht moet worden. Men verwacht dat inclusief formaliteiten over vier jaar de eerste sportvelden gereed kunnen zijn.
Tussen de weg door Bovenburen, de Oudewerfslaan en het Zandpad plus Witte de Withstraat is al een nieuwe woonwijk ontstaan: de eensgezinswoningen aan de Jan van Gaalenlaan worden al een paar jaar bewoond net als de duplexwoningen aan de Tromplaan en de Karel Doormanlaan.

Duplexwoningen zijn huizen die in eerste instantie voor twee gezinnen gebouwd zijn, maar die later, als ooit de woningnood opge-lost zal zijn, samengevoegd zullen worden. Nu komt er dus een gezin boven en een gezin onder. Ruim zal het niet zijn, maar het is beter dan bij je (schoon)ouders inwonen met een of meer kinderen.
Er is ook toestemming gekregen voor de bouw van nog 145 eens-gezinswoningen. Ook deze zullen allemaal in de Zeeheldenbuurt ko-men. Al deze huizen hebben een voor- en achtertuin(tje), en de wijk zelf zal ook van het nodige groen worden voorzien. Naast deze sociale woningbouw, is men ook bezig met plannen voor middenstandswo-ningen langs de Kastanjelaan - bij het St. Vitusholt (Achterholt) - en bij Posttil. Groei, dat is het woord.

21 november 1950

Koos Vorrink heeft hier gisteravond gesproken, als voorzitter van de PvdA. Het was eigenlijk weer het gebruikelijke praatje over de voor-delen van de samenwerking tussen de brede massa van de arbeiders en de ondernemersklasse, maar hij is een boeiende spreker, dus je verveelt je niet.
Hij prees de groei van de productie, anderhalf keer die van vorig jaar, maar hij vond ook dat de welvaart niet overeenkomstig groeide. Dat zou pas mogelijk worden als Nederland minder hoeft te importeren. Nu gaat, om de import te kunnen betalen, een groot deel van de productie-groei nog naar het buitenland.
Zijn oplossing is, natuurlijk, nog meer groei van de productie. Eigenlijk was hij zeer tevreden over de huidige economische situatie omdat twee vooroorlogse bronnen van Nederlandse welvaart, Neder-lands Indië en Duitsland, waren weggevallen.
De PvdA is tegen een liberalisatie van de economie. De ontwikkeling van de industrie en de handel moet in de eerste plaats dienstbaar zijn aan het algemeen belang, niet aan het belang van degenen die beschikken over de productiemiddelen. Daarom mag de productie niet aan het toeval worden overgelaten, maar moet er door de over-heid regelend worden opgetreden. Alleen dan is een massale werk-loosheid, zoals in de dertiger jaren, te vermijden.

Vorrink prees het Marshallplan, de oprichting van de Verenigde Naties en van de NAVO. De Russische politiek dwingt het westen, dus ook Nederland, veel geld te investeren in herbewapening. Ook daar-om is de samenwerking tussen arbeiders en ondernemers van belang: de arbeiders hebben in Nederland werkelijk belang bij de huidige situatie. De avond werd natuurlijk opgeluisterd met muziek van Nieuw Leven.

6 november 1950

Vandaag is Adrillentje, of, zoals het officieel heet: Allerheiligenmarkt. Het weer was eerst druilerig, maar in de eind van de morgen knapte het op. Zo ging het ook met de handel. Rond het middaguur was het op de Venne en het marktplein een drukte van belang en werd er goed verkocht.

De standwerkers verkochten weer de allerbeste scheermesjes en de lekkerste chocola, er was een kruidendokter die fantastisch veel klan-ten had, er werden wonderfluitjes verkocht en een zanger produceer-de het ene liefdeslied na het andere.

Op de veemarkt mocht men ook niet klagen over de verkoop. Menig koebeest verwisselde van eigenaar, net als biggen en varkens. In de cafe's en lunchrooms was het tussen de middag overvol met koffie-drinkers, terwijl er naarmate de klok vorderde meer en meer over-gegaan werd op een neutje.

Voor de voedselvoorziening kozen de meesten toch voor oliebollen en gebakken schelvis. Wat ik ook altijd koop is zo'n lekkere Drentse bol, een grote krentebol met roggemeel. Zo hebben we ook de volgen-de dag nog een beetje Adrillen.

3 november 1950

Het Concertgebouworkest uit Amsterdam heeft hier vorig jaar gespeeld. B. Dommering wilde ze ook dit jaar weer laten overkomen. Omdat dat een dure zaak is heeft hij weer een subsidie aangevraagd bij de gemeente: hij wil vrijgesteld worden van de vermakelijkheids-belasting. In de praktijk gaat het om een subsidie van f 10,- die B & W wel willen verlenen op voorwaarde dat een tiental leerlingen van H.B.S., Gymnasium en Kweekschool in de gelegenheid worden gesteld het concert gratis te bezoeken. Ondanks een hoop gezeur in de ge-meenteraad (dan moeten we verenigingen ook gaan subsidiëren, de prijs van de kaartjes kan nog wel iets omhoog) werd het voorstel toch aangenomen. Het concert is overigens pas volgend jaar omdat diri-gent Eduard van Beinum ziek is.
Op een heel ander vlak liggen de plannen van minister Mansholt voor de landbouw. Hij wil groei van productie en efficiency, verlaging van prijzen en import en een vrijere uitwisseling van producten. Daartoe moeten alle West-Europese landen afzien van protectie en moeten de prijzen op Europees niveau gestabiliseerd worden.
Om dat alles mogelijk te maken en te controleren moet er een inter-nationaal orgaan van toezicht komen. Alleen als dat gebeurt kan de landbouw een wezenlijke bijdrage leveren aan het herstel van de economie, zegt Mansholt. Anders gezegd: West-Europa moet minder importeren om aldus de betalingsbalans meer in evenwicht te bren-gen. Vergroting van de productie kan volgens Mansholt alleen door specialisatie: dus geen duizenden kleine boeren met een gemengd bedrijf, maar graanboeren, veeboeren etc. Een verdergaande ratio-nalisering van de landbouw kan alleen wanneer boeren niet alleen afhankelijk zijn van de markt, maar ook enige bescherming genieten. Als dat laatste ontbreekt zullen ze als kippen zonder kop de markt gaan volgen zonder oog te hebben voor de economische en maat-schappelijke behoeften. Het stabiel houden van de prijzen zal het de boeren makkelijker maken een geleide landbouwpolitiek te volgen. Dat zal dan de meest rationele keuze zijn.

7 september 1950

Na alle prijsverhogingen nu eindelijk eens een loonsverhoging. Maar niet zonder een oproep tot verhoging van de productie en arbeids-productiviteit. Mensen van 23 jaar en ouder krijgen er vanaf 1 septem-ber 5 % bij. Deze verhoging moet minimaal vier cent per uur zijn, en maximaal f 180,- per jaar.
Het N.V.V. is tegen het maximum omdat het de groei van de arbeids-productiviteit zou belemmeren. Bovendien wil de bond dat de rege-ring een einde maakt aan de grotendeels vrije prijzen omdat die geleid hebben tot onredelijke winsten en zich niet verdragen met een geleide loonpolitiek. Voor een boer als ik maakt het natuurlijk niets uit, maar voor een sociaal-democraat zoals ik wel.
Ik wil je niet te veel lastig vallen met allerlei boerenzaken, maar nu is er iets waar ik je toch echt over moet vertellen: kunstmatige inseminatie. Je hebt een stier in persoon niet meer nodig! Er zijn talloze voordelen aan verbonden. De koeien worden sneller drachtig, het zaad is meestal van topkwaliteit (waardoor de hele veestapel verbetert) en er zijn minder stieren nodig, wat goedkoper is omdat je op voer en veeartsen kunt bezuinigen. Er is een gevaar van inteelt, dus men moet wel in de gaten houden dat het zaad niet van te weinig stieren komt. K.I. is overigens niet goedkoper dan het laten komen van een dekstier, het kost f 10,-, maar dat geld wordt terugverdiend door de grotere kans op drachtigheid en de betere kwaliteit van de kalveren. En het wordt natuurlijk goedkoper als meer boeren zich aansluiten bij de K.I.-verenigingen. De overheid subsidieert der-gelijke verenigingen door geld beschikbaar te stellen voor de bouw van stallen.
De vooruitgang blijft maar doorgaan. Want we krijgen in Winschoten ook een stadbusdienst. Vooral voor mensen die in het noorden van de stad wonen, zoals wij, is dat handig. Anders ben je vanaf Boven-buren naar het station toch al gauw een half uur kwijt.

Het is trouwens wel een rondrit. De route begint op het station. Vandaar P. van Dijkstraat, Wilhelminasingel, Schönfeldplein, Schön-feldsingel, Gassingel, Langestraatbrug, Omsnijdingskanaal, Ludens-weg, Bovenburen, Witte de Withstraat, Tromplaan, Oudewerfslaan, Bovenburen, Grintweg, Trekweg, St.Vitusholt, Garst, Stationsweg, Station.

De bus maakt dit rondje elk uur vanaf acht uur 's morgens. Van maandag tot en met vrijdag tot acht uur 's avonds, op zaterdag en zondag tot elf uur. Er is gezorgd voor een aansluiting met aankomen-de en vertrekkende treinen. Je betaalt altijd het zelfde bedrag voor een kaartje (15 cent) dus als je van rijden in een bus houdt, kun je een uur rondrijden voor drie stuivers. Kinderen tot vijf jaar mogen gratis mee.

24 augustus 1950

Zat ik laatst te kankeren over het verdwijnen van het kadaster uit Winschoten, het is nog steeds niet gebeurd hoor, nu lijkt er zelfs een rijksdienst hier heen te komen. Er zijn plannen om de douane van Nieuweschans naar Winschoten te halen.
Tot nu toe is er met Duitsland alleen vrachtvervoer met de auto mogelijk, maar binnenkort is de spoorbrug bij Weener weer hersteld en wordt zelfs Bremen met de trein bereikbaar. Voor het vracht-vervoer per spoor zal dan een douaneloods bij het station gebouwd worden (op het terrein van de O.G.: de tramwegmaatschappij Oost-Groningen). Omdat men dan toch bezig is, komt er gelijk een tweede perron voor het personenverkeer.

Wat betreft de koffie: bon 484 kan gebruikt worden voor de aanschaf van 125 gram koffie. Daar moeten we het mee doen tot 5 oktober.

6 augustus 1950

Afgelopen zondag waren de volksfeesten op het Zuiderveen bij Cafe 't Haantje (Pik). Het was prachtig weer. Ik heb zelf meegedaan met de ringrijderij voor mannen, maar ik had toch wat meer moeten oefen-en. Alle geldprijzen gingen naar mensen van buiten. De eerste prijs, f 15,-, werd gewonnen door W. Uildriks uit Beerta. Voor de kinderen was er ook wat georganiseerd. Voor jongens was er talhoutjerapen. Eerste prijs voor G. Kruize. Voor meisjes was er stoeltjedansen. E. Kuil was hier de gelukkige. Voor de kinderen waren er geen geldprij-zen, maar kunstvoorwerpen. 's Avonds was er dansen bij de accor-deonmuziek van Joop Koopmans. Hartstikke gezellig.

Wat ik bijna vergeten was: ons nieuwe zwembad. De temperatuur van het water is 18 graden celcius. Je moet er even door, maar dan is het heerlijk. En groot dat het bad is.