zondag

10 mei 1963

Het is nog steeds rustig in Alabama, maar King heeft nu een definitief ultimatum gesteld. Als niet voor vier uur vanmiddag (Nederlandse tijd) alle eisen zijn ingewilligd, worden de demonstraties hervat. Op twee punten is vooruitgang geboekt: de gelijke inschaling van alle arbeiders in de industrie en een gedeeltelijke opheffing van rassen-scheiding in cafetaria's.

zaterdag

9 mei 1963

Het begint er op te lijken dat de strijd in Alabama hetzelfde verloop krijgt als die destijds op de scholen in Little Rock. De plaatselijke poli-tici houden hun poot stijf, zodat de federale overheid uiteindelijk niets anders overblijft dan in te grijpen.
Het leek er gistermorgen op dat er een bestand zou komen en dat de autoriteiten zouden toegeven aan de belangrijkste eisen van de de-monstranten, maar de arrestatie van dominee King en 25 van zijn medewerkers, omdat zij op Goede Vrijdag een demonstratie hadden georganiseerd, heeft roet in het eten gegooid.
Gouverneur Wallace van Alabama is blijkbaar toch van plan de kwes-tie met geweld op te lossen (hoewel de gearresteerden goed behan-deld worden; het zijn er zoveel dat alleen al het uitdelen van het ont-bijt vier uur kost). Alle onderhandelingen zijn inmiddels afgebroken en er zijn nieuwe demonstraties aangekondigd.
President Kennedy, die blijkbaar alleen met positief nieuws in het pu-bliek wil verschijnen, had juist zijn vreugde uitgesproken over het op gang komen van de onderhandelingen. Hij gaf de demonstranten wel een steuntje in de rug door er op te wijzen dat in alle staten alle hindernissen voor gelijke burgerrechten opgeruimd dienen te wor-den.
Het laatste nieuws is dat King weer vrij is gelaten. Al of niet na beta-ling van een borgtocht van 2500 dollar. Blijkbaar bemoeit de federa-le overheid, en met name minister Robert Kennedy van justitie (de broer, ja), zich op de achtergrond met de kwestie.

vrijdag

8 mei 1963

Op een of andere manier is dit voorjaar anders dan andere. Het lijkt wel of er in de geschiedenis een soort lente op gang is gekomen. Stalins dood heeft met enkele jaren vertraging ruimte geschapen voor nieuwe inzichten en bewegingen. In Amerika lijkt de opstand van de negerbevolking niet meer te stuiten. Eerst hebben ze zich geroerd op de scholen, nu gaan ze de straat op voor gelijke burger-rechten in het algemeen. Men probeert hen nog onder de duim te houden door geen toestemming te geven voor demonstraties - dus door het inzetten van geweld als er wel gedemonstreerd wordt. Maar dat helpt niet meer. Blijkbaar voelen de mensen aan dat er ruimte is. Er heerst een soort 'nu of nooit' gevoel.
In Birmingham (Alabama) wordt al dagenlang gedemonstreerd en elke dag loopt het uit de hand. Dominees en kinderen spelen een be-langrijke rol. Zo werden afgelopen zaterdag 1400 mensen gearre-steerd, waarvan 500 kinderen van tussen 6 tot 16 jaar.
"Jullie moeders vegen vloeren en doen het vuile werk voor de blan-ken, al jarenlang. Nu hebben wij geleerd dat God ons niet heeft voorbestemd vernederd te worden. Wij moeten de blanken laten we-ten dat wanneer zij ons nog langer onder de tafel houden, wij zullen opstaan en de gehele tafel laten omvallen."
Deze woorden van dominee Young laten zien dat de rebelse geest ontwaakt als er hoop op verbetering is. Het meest merkwaardige is nog de weinig verbeten sfeer: er wordt gezongen en voor het geval men gearresteerd wordt, neemt men alvast boeken, dekens en tan-denborstels mee.
De strategie van de politie, die eruit bestaat de massa betogers uit een te drijven en in groepjes terug te 'begeleiden' naar hun woon-wijken, faalde deze keer. Steeds opnieuw verzamelden de mensen zich in het centrum.
Vandaag was er voor het eerst sprake van tegengeweld: de inzet van gummiknuppels, honden en waterkanonnen werd beantwoord met een regen van stenen.
De man die zich zo langzamerhand ontpopt als de leider van de bewe-ging, dominee King, heeft bekend gemaakt dat men pas zal ophouden met demonstreren als de volgende eisen ingewilligd zijn:
1. negers en blanken mogen gezamenlijk in dezelfde lunchrooms eten
2. een permanent comité uit beide rassen dat een schema zal maken voor de integratie van openbare scholen en het heropenen van de ge-sloten stadsparken
3. zwarte arbeiders moeten in een hogere loonklasse ingedeeld wor-den
4. gearresteerde demonstranten moeten vrijgelaten worden zonder verdere vervolging
Kennedy heeft het tot nog toe niet nodig geacht zich publiekelijk met de zaak te bemoeien.

donderdag

11 april 1963

Eindelijk, eindelijk, maar honderd jaar te laat, heeft men in Neder-land een door de overheid opgezette financiële ondersteuning voor mensen zonder werk: de Algemene Bijstandswet. De kamer is gisteren bijna unaniem akkoord gegaan met het wetsvoorstel daartoe. Er wa-ren nog wat zeurkousen tegen, maar hun namen zal ik niet noemen.

woensdag

30 maart 1963

De tijden worden steeds moderner. De Arbeiders Gymnastiek Vereni-ging Winschoten heeft niet alleen zijn naam, maar ook zijn tuniek gewijzigd: Turnlust heeft rood en wit verruild voor wit met een rood embleem. Verder werd er op de uitvoering gewoon gegymnastiekt, met veel plezier. En dat is ook belangrijk.

dinsdag

20 maart 1963

Voorlopig blijft Nederland verschoont van commerciële televisie. Een ruime meerderheid in de kamer - grote delen van de fracties van PvdA, KVP, een deel van de fractie van de CHU en de fracties van CPN en PSP - is er tegen. Dat betekent echter niet dat er geen reclame op de tv komt.
Het draait allemaal om de komst van een tweede televisienet en dan vooral om de vraag wie dat zal betalen. Als een commerciële organi-satie dit net mag uitbaten dan kost het belastingbetaler - i.c. de kijkgeldbetaler - niets. Maar die wordt dan wel overstelpt met te pas en te onpas aangeboden reclamefilmpjes. Je begrijpt dat de VVD voor een dergelijk model is. Zij verwachten zelfs dat de invloed ervan bevruchtend zal zijn voor de omroepverenigingen.
De regering voert als belangrijkste argument voor commerciële tv aan dat men in het buitenland ook tv op dergelijke grondslag heeft. Ze zegt er niet bij dat dat in Frankrijk, Zwitserland, België, Denemar-ken, Noorwegen en Zweden niet het geval is, noch dat het in Engeland bepaald geen succes is.
Waarschijnlijk dient het hele gedoe ertoe om te maskeren dat men, zogezegd via de achterdeur, beperkte reclame gaat invoeren: de om-roepverenigingen hebben dan de beschikking over het tweede net en dat wordt voor een deel gefinancierd uit reclameblokken tussen de programma’s. Dat is echt politiek!

maandag

12 maart 1963

Een klein maar belangrijk bericht uit de krant: 'Amsterdamse domi-nees boycotten BVD'. Uit het berichtje blijkt dat de veiligheidsdienst dominees om antecedenten van mensen vraagt die solliciteren bij de overheid of defensie.
De dominees gaven in het algemeen alleen antwoord als dat positief uitviel voor de sollicitant. Het was gebleken, aldus ds. Kater, dat wan-neer de dominees hun medewerking weigerden, de BVD dat interpre-teerde als een negatief antecedent, met alle gevolgen van dien.

zondag

4 maart 1963 (3)

The Ramblers wisselden de zangers(essen) af met goed uitgevoerde instrumentale nummers als Alexander's Ragtime band en Lat Chicken in the street show, dat tegelijk de aankondiging was van de wel heel populaire, met uitbundig gejuich begroette, Anneke Grönloh.
'Wat moet ze zingen?' vroeg Herman Stok. De vraag was geheel over-bodig, want op het programma stond het hoog op de hitlijst genoteer-de Paradiso en dát werd het dus.
Ook zong Anneke het Maleise wiegeliedje Nina Bobo, waarmee zij in Malakka een gouden plaat verdiende en een vlot jazznummertje. La-ter kwam ze dus terug om met de aanwezigen in de zaal Brandend zand te zingen. Een daverend applaus betekende voor de luisteraars aan de radio het einde van de verbinding met Winschoten, voor de aanwezigen in de zaal kondigde het de pauze aan. De pauze, waarin de jeugd een intensieve handtekeningenjacht organiseerde.
Het duurde erg lang, alvorens het door Herman Stok gepresenteerde amateur-programma een aanvang nam. Het was wel een moeilijke opgave voor de jongelui om de zaal te 'pakken', vooral nadat het eerste gedeelte van de avond zoveel goeds had gebracht. Het verschil was dan ook zo groot, dat het niets anders kon zijn dan een anti-climax. Toen bovendien de versterker ook nog af en toe uitviel en het publiek (dat voor de pauze naar het oordeel van vele artiesten een prachtig, spontaan reagerend publiek was geweest) steeds rumoeri-ger werd, ging het contact zaal-toneel geheel verloren.
Toch had b.v. het zigeunerorkest Hoera Romanesca onder leiding van Wim Wolthuis, meer aandacht verdiend. Alleen The Drifters uit Leeuwarden konden bij de teenagers nog enig enthousiasme opwek-ken, ook al slaagden de imitaties van Fats Domino niet helemaal.
Wat de andere groepen betreft, zij kunnen nog heel wat leren: er was zaterdagavond vóór de pauze al een goede gelegenheid voor.
'Bal na' is nog altijd een trekpleister op het programma. Dat bleek eens te meer in de Blauwe Zaal die meer dan overvol was. En al was het nauwelijks mogelijk te dansen (pogingen om te twisten liepen helemaal op niets uit), gezellig was het wel. De muziek werd verzorgd door de Friese Drifters."

zaterdag

4 maart 1963 (2)

Nu de feestavond. "Meer dan vol was de grote zaal van hotel Domme-ring zaterdag tijdens de jubileum (teenager) feestavond ter gelegen-heid van het 50-jarig bestaan van de Winschoter Bestuurdersbond. Geen wonder trouwens, want het programma voor de pauze, dat werd gepresenteerd door Dick Duster, bevatte namen als Rita Reys, Rob de Nijs en Anneke Grönloh.
Dit programma, 5 seconden van ... woef!!! werd via de VARA-micro-foon direct uitgezonden; een primeur niet alleen voor Winschoten. doch voor geheel Nederland. Normaal worden dergelijke feestavon-den altijd eerst op de band opgenomen en op een later tijdstip uit-gezonden. Geen wonder dus, dat de productieleiders Co de Kloet en Herman Stok, evenals de presentator, een min of meer nerveuze avond hebben beleefd. Doch met de spontane medewerking van het meest jeugdige publiek kunnen zij met voldoening op een geslaagde uitzending terug zien. Even veel voldoening is er voor de WBB, die ervan overtuigd kan zijn met de keuze van de artiesten een goede greep te hebben gedaan. Na de pauze traden amateur-groepen voor het voetlicht om de avond 'vol' te maken, terwijl een geanimeerd bal deze feestelijke dag van de WBB besloot.
Het was wel even wennen voor het publiek om getuige te zijn van een life-uitzending. Verraste en ongelovige kreten stegen uit de zaal op toen Co de Kloet het applaudisseren kwam repeteren. Hij zou het al heel gemakkelijk maken door met tekens aan te geven wanneer geklapt, gejuicht of gestampt moest worden. Deze voorzorgsmaat-regelen waren echter niet nodig geweest, want de jeugd heeft spon-taan en enthousiast gereageerd na elk optreden. Vaak werden beken-de songs geheel of gedeeltelijk meegezongen.
Anneke Grönloh was met haar laatste liedje Brandend zand, dat niet van tevoren met de band was ingestudeerd, zelfs geheel aangewezen op de duizend 'gasten' van de WBB. En die steun was niet gering. ... De luisteraars aan de radio hebben - naar wij vernamen - eveneens veel plezier beleefd aan het vlotte programma uit Winschoten. Dit pro-gramma bevatte 'elk wat wils', want Rita Reys, Anneke Grönloh (al plaatst zij ook steeds meer jazzsongs op haar repertoire) en Rob de Nijs zijn eigenlijk niet met elkaar te vergelijken. The Ramblers met zang van Jany Bron en Marcel Thielemans, waren goed op dreef en zorgden steeds voor een goede begeleiding van de vocalisten(es).
De spits werd afgebeten door de nog niet zo bekende vocalgroep The Pilots. Deze vier heren zongen volledig op de microfoon, zodat voor de bezoekers meer te luisteren viel dan te zien. Jammer was dat wel, want de 'piloten' kregen op die manier geen moment contact met de zaal.
De fans van Rita (ze was weer geweldig) kwamen wel aan hun trekken. Twee bossanova's Desafinado en Fly me to the moon sloegen bij de jongeren goed in, terwijl de echte jazz-liefhebbers eveneens veel plezier hebben beleefd aan o.a. Stompin' at the Savoy. Rita Reys werd uiteraard begeleid door het trio Pim Jacobs.
De vraag van Herman Stok (presentator van Nederlands populairste t.v.-uitzending Top of Flop) 'Kent Winschoten Rob de Nijs?', werd door de teenagers met een overdonderend 'Ja' bevestigend beant-woord. Met begeleiding van The Lords ontketende de Nederlandse Cliff Richard, die over een goede stem beschikt (ook zonder verster-ker!) een golf van enthousiasme bij de jeugd.
(wordt vervolgd)

vrijdag

4 maart 1963 (1)

Afgelopen zaterdag kwamen oud en nieuw wel op een heel merk-waardige manier bij elkaar. Het leek wel of de tijd van voor de oorlog en wat daar nog aan vast zat (de jaren vijftig) op een Winschoter schaal botste op de cultuur van de toekomst. De manier waarop de Winschoter Courant er over berichtte laat dat prachtig zien. U denkt natuurlijk, waar heeft die vent het over, dus ik zal het uitleggen.
Het gaat om het vijftigjarig jubileum van de Winschoter Bestuurders Bond (WBB). 's Middags was er, zoals altijd bij dit soort jubilea, een receptie met toespraken, herinneringen en dergelijke.
's Avonds was er een life-radio-uitzending vanuit Dommering met Anneke Grönloh en Rob de Nijs & the Lords. Ik citeer uit de krant om beide werelden te schetsen.
De receptie: "Zeker is, dat de bestuurdersbond een groot aandeel heeft gehad in een beter lot voor de werkers, en toen in 1913 gedele-geerden uit de plaatselijke organisaties van het NVV, metaalbewer-kers, bouwvak-, land- en fabrieksarbeiders, overheidspersoneel, ty-pografen enz. zich organiseerden in de WBB, was er dan ook alle reden om aan dat lot eens iets te gaan doen. Maar er was ook moed voor nodig, en voor die moed bracht de heer de Jong zijn dank-baarheid namens het werkende volk tot uiting." (Dhr. de Jong is voorzitter van de WBB).
Na De Jong sprak Paul de Vries, de algemeen secretaris van het NVV: "in een bewogen en gloedvol betoog liet hij een stuk sociale geschiedenis herleven, steeds er op wijzend, dat de vakbeweging, toen ze de werkgevers eenmaal had getoond dat ze een tegenstander van formaat was (in 1913 - na de succesvol verlopen - sigarenmaker-staking) allengs meer invloed kreeg op het hele maatschappelijke en economische leven, dat ze die invloed nog steeds heeft en hem ten volle waard is ook. Na de jongste wereldoorlog drong de vraag: hoe maken we ons ontredderde en uitgeplunderde landje weer bewoon-baar, en de vakbeweging heeft haar verantwoordelijkheid op dit punt terdege beseft en waar gemaakt."
(wordt vervolgd)

donderdag

28 februari 1963

Afgezien van het feit dat De Gaulle persoonlijk de toelating van Engeland tot de EEG heeft verhinderd en dat Sjoukje Dijkstra steeds maar medailles blijft winnen met het kunstschaatsen, en dat de bisschop van Groningen het nieuwe Winschoter (R-K) ziekenhuis heeft ingewijd, gebeurt er de laatste tijd weinig bijzonders. Mooi wel eigenlijk.

woensdag

9 januari 1963

Het gaat niet alleen goed in Nederland, maar ook in Winschoten. We hebben nu bijna 17.000 inwoners (+ 347). Verder is door de toe-genomen industrialisering het aantal arbeidsplaatsen gestegen. Zo werken bij Optilon en Pantex nu in totaal 300 mensen. De werkloos-heid is dienovereenkomstig gedaald: van gemiddeld 377 in 1958 tot 108 in juli 1962.
De woningbouw begint ook eindelijk enig perspectief te vertonen. Er zijn nu 303 woningen in aanbouw, en voor het komend jaar heeft men Winschoten 76 woningen toegezegd, waarvan 24 voor krotop-ruiming. Al die nieuwe huizen komen in plan-Zuid, achter het station. Het wordt een schrijversbuurt.
En de vooruitgang staat niet stil, want er is ook geld losgekomen voor de bouw van een nieuw lyceum aan het Hemelrijk, bij het nieuwe stadspark: 18 leslokalen, 10 vaklokalen, ruimten voor rector, conrec-toren, leraren, materialen etc. En er wordt al rekening gehouden met extra uitbreiding! Bovendien komt er een gymnastieklokaal en een sporthal bij het complex. (We glijden nu vanuit het tijdperk van de gymlokalen in dat van de sporthallen.) Er komen tevens twee sport-velden en er zijn vage plannen voor een overdekt instructiezwem-bad. Als alles goed gaat wordt dit jaar al met de bouw van de school begonnen.
Al deze ontwikkelingen hebben de nieuwe burgemeester de hoop gegeven dat het met Winschoten de goede kant op gaat, ook al loopt de industrialisering niet zo voorspoedig als gehoopt.

dinsdag

2 januari 1963

Onze beheersdrang mag dan bijna oneindig zijn, maar het weer is ons gelukkig nog steeds de baas. Er ligt zoveel sneeuw dat zelfs op de weg Amsterdam - Utrecht nauwelijks een auto vooruitkomt. Heerlijk!

maandag

20 december 1962

Ik had mij er al over verbaasd een paar weken geleden, het feit dat de kleuterscholen in handen zijn van een particuliere stichting. Dat zal spoedig veranderen. Door de toename van het aantal scholen werd de administratie te ingewikkeld voor een eenvoudige stichting en hulp was niet te krijgen. Daarom zal de gemeente de scholen over-nemen. Een deel van de gemeenteraad betreurde dat, weer ging er een particulier initiatief verloren, maar men ging wel akkoord.
Op een tweetal punten wil de vooruitgang in Winschoten echter maar niet van de grond komen. In de eerste plaats: de reinigingsdienst. Die heeft nog steeds een afdeling paardentractie. Ik citeer de Winschoter Courant: "de wagens die sinds jaar en dag vrijwel de enige beziens-waardigheid van Winschoten zijn".
Ten tweede: de straatverlichting. Er zijn nog steeds talloze punten in de stad die onvoldoende verlicht zijn, maar zo lang Winschoten geen dekkende begroting heeft wil gedupeerde staten van de provincie geen toestemming geven voor verbetering van de situatie.
Tenslotte de klucht rond de centrale antennes in de Hortensiastraat. Hoe lang dat al niet speelt! Bij het vaststellen van de offerte was men vergeten dat Duitsland 2 niet zonder omvormer te ontvangen zou zijn. Zo'n apparaat kost f 800, -. Per blok! Dat is in totaal f 4000,-. De gemeente stelde voor de aannemer halverwege tegemoet te komen. De kosten wil men blijkbaar niet doorberekenen. Althans daar staat niets over in de krant.

zondag

14 december 1962

Er is in 1960 een volkstelling gehouden. De resultaten komen nu naar buiten en vallen mij enigszins tegen: ruim 40 % van de Nederlanders wenst zich katholiek te noemen; Nederlands-Hervormd is 28,3 %; gereformeerd 9,3 %; overige kerkelijke gezindten 3,6 %; onkerkelijk is 18,4 %.

zaterdag

28 november 1962

Voor het archief:
De Wilhelmien is overleden
Mies Bouwman heeft in een marathon-tv-uitzending ('Open het dorp') 12 miljoen gulden bij elkaar gepraat voor een gehandicaptendorp.

vrijdag

7 november 1962

Je zult het mij niet snel horen zeggen, maar ik ben het een keer eens met Bernard. Prins Bernard (ook wel Benno). Op een banket in Lon-den heeft hij als voorzitter van het World Wildlife Fund gezegd dat de vervuiling van de natuur een grotere bedreiging vormt voor de mens-heid dan militaire conflicten. Een citaat: "Technische, industriële en economische vooruitgang - ja zelfs sociale en politieke vooruitgang - bedreigt de natuur in alle delen van de wereld. (...) Wij moeten een eind maken aan de verwoesting welke menselijke onwetendheid, heb-zucht en gebrek aan verbeeldingskracht rondom ons veroorzaken". Commentaar overbodig.

donderdag

30 oktober 1962

De Amerikanen heffen de blokkade voor 48 uur op. Oe Thant gaat naar Cuba om met Fidel Castro te spreken. Hij moet gaan regelen dat de raketbases onder toezicht van de V.N. worden ontmanteld.

woensdag

29 oktober 1962

Kroetsjef laat de raketten weghalen. Misschien het begin van het eind van de Koude Oorlog!

Kop uit de krant: "Felle nachtelijke boerderijbrand verwoest schuur. Goed werk van Bellingwolder brandweer."

dinsdag

26 oktober 1962

Ze gaan praten; wel niet met elkaar, maar elk van hen met Oe Thant. Zo is de Verenigde Naties toch nog ergens goed voor. Ik geloof dat de meeste mensen zich al een beetje opgelucht voelen.

maandag

25 oktober 1962

Die merkwaardige Russell heeft Kennedy en Kroetsjef een telegram gestuurd met het verzoek eens met elkaar te gaan praten. Tot nu toe is niet één Russisch schip aangehouden. Het gerucht gaat dat de Russen de confrontatie proberen te vermijden.
Waarnemend secretaris-generaal Oe Thant van de V.N. heeft beide partijen opgeroepen alle activiteiten tijdelijk stop te zetten en te gaan onderhandelen. Hij haalde ook de Cubaanse minister-president Dorti-cos aan die twee geleden heeft verklaard dat Cuba zich door de V.S. bedreigd voelt. Hij wil de garantie dat Amerika geen agressie tegen Cuba zal plegen. Oe Thant zag in die laatste uitspraak de mogelijke basis voor een akkoord. Met andere woorden: wanneer de V.S. toe-zeggen Cuba niet te zullen aanvallen, dan moeten de Russen zich van het eiland terugtrekken. Ondertussen wordt over de hele wereld tegen de ontwikkelingen betoogd.

Ondertussen blijkt in Winschoten de sloop van de binnenstad al bijna in kannen en kruiken te zijn. In mei is de gemeenteraad akkoord gegaan met de doorbraak van de Venne, maar nu blijkt pas dat men daarbij ook goedkeuring heeft verleend aan het maken van een plein op de plaats van de gronden tussen Venne, Vennedwarsstraat en Vissersdijk. Tot nu waren deze plannen geheim, jazeker.
De bevolking van Winschoten komt hier pas achter omdat de com-missie voor uitbreidingsplannen van de provinciale planologische dienst niet akkoord ging met het plein. Nu beweert de gemeente dat het plein slechts tijdelijk zou zijn. Tijdelijk, dat wil zeggen, tot dat er een besluit zou worden genomen over de uiteindelijke bijzondere bebouwing van deze ruimte: een nieuw stadhuis!
Na de afkeuring van het plein moest men laten weten wat precies de plannen zijn. En wat bleek: de ruimte van het plein is te klein voor het nieuwe stadhuis. Blijkbaar is er voor dat stadhuis al een kant en klaar ontwerp. Nu dus nog een nieuw plan voor het plein.
Het nieuwe stadhuis zal zich met bijbehorend plein uitstrekken tot het Wilhelminastraatje en het pand van bakkerij Schuitema op de hoek van Langestraat en Venne zal moeten worden afgebroken (amo-veren in ambtelijke taal). Van monumentenzorg en geschiedenis heeft men in Winschoten nog nooit gehoord.
Met het nieuwe plan wil de provinciale commissie wel akkoord gaan. Achterkamertjespolitiek heet dat.

zondag

24 oktober 1962

Ik denk niet dat we ooit zo dicht bij een kernoorlog zijn geweest als nu. Zelfs de kinderen voelen de spanning. Om drie uur vanmiddag wordt de blokkade van Cuba van kracht. Dan zullen we zien of de Rus-sen doorgaan met het aanvoeren van materieel en of de Amerikanen Russische schepen daadwerkelijk gaan aanhouden en onderzoeken.
Het Warschaupact, de militaire alliantie van Rusland en de Oost-Europese landen is bijeen om de kwestie te bespreken. Ondertussen zingt de Amerikaanse zanger Jerome Hines in Moskou Boris Godoe-nof in het kader van de Amerikaans-Russische cultuurovereenkomst.

zaterdag

23 oktober 1962

Volgens Bertrand Russell kunnen we allemaal binnen een week dood zijn. Deze apocalyptische voorspelling deed hij naar aanleiding van het Amerikaanse besluit Cuba te gaan isoleren. Volgens president Kennedy zijn de Russen bezig met het bouwen van raketinstallaties op het eiland. Wanneer die voltooid zijn, zijn die V.S. wel zeer dicht bij voor Russische atoomraketten. Het is dus niet geheel onbegrijpe-lijk dat hij zich zorgen maakt.
Aan de andere kant heeft het westen ook bases in de buurt van Rus-land: Japan, Korea, Vietnam etc. Zo gezien is het Russische beleid niet eens zo vreemd. Laten we hopen dat het gezonde verstand, dat tot nu toe steeds een derde wereldoorlog heeft weten te voorkomen, boven blijft drijven.
Aangekondigd is de volgende lijst van maatregelen: elke militair transport naar Cuba zal worden tegengehouden. Daartoe zal het eiland scherp worden bewaakt; de Amerikaanse basis Guantanamo zal worden versterkt en familieleden van militairen zullen worden geëvacueerd.
Verder heeft de regering van de V.S. laten weten dat de lancering van een raket vanaf Cuba gericht op welk deel van de wereld dan ook, zal worden beschouwd als een raketaanval van Rusland op Amerika en dien overeenkomstig zal worden beantwoord. Tenslotte heeft men verzocht om een spoedvergadering van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en een beroep gedaan op Kroetsjef om de Russische militaire opbouw op Cuba terug te draaien.

vrijdag

5 oktober 1962

Niet alleen komt er van het aardgas eigenlijk niets ten goede aan de provincie Groningen, behalve dan dat men 25 miljard m3 wil reserve-ren voor projecten in het noorden, men wil ook nog niet vastleggen dat de hoofdzetel van het nieuwe gasbedrijf in Groningen komt.
Verder bestaat er het gevaar van bodemdaling: in Californië is door oliewinning de bodem verzakt. De minister denkt dat bij ons niet kan gebeuren, omdat het gas op 3 kilometer diepte in "goed geconsoli-deerde formaties" ligt. Maar geheel uitsluiten wil hij het toch niet, want de verantwoordelijkheid voor verzakkingen komt bij de exploi-terende maatschappijen te liggen.
Wat de samenstelling van het gasbedrijf betreft had de PvdA liever een meerderheidsbelang voor de staat gehad, terwijl PSP en CPN het liefst een totaal staatsbedrijf hadden gezien. Dat laatste achtte de mi-nister ongewenst omdat het dan jaren zou duren om de mensen aan te trekken die in staat zouden zijn het gas technisch te exploiteren. Die kennis wordt nu in een klap binnen gehaald.
Het gas brengt waarschijnlijk twee grote industrieën naar Delfzijl. In ieder geval komt er een ammoniakfabriek en er bestaat ook kans op een aluminiumfabriek. Het bauxiet benodigd voor deze fabriek zou aangevoerd moeten worden uit Suriname; de overvloedige energie nodig voor de fabricage van aluminium zou natuurlijk uit het aardgas moeten komen. Men onderhandelt nu al over een voordelig tarief. In Delfzijl is het havenschap bezig terreinen voor de komst van beide bedrijven voor te bereiden. We leven nog steeds in het tijdperk van de industrialisering.

donderdag

14 september 1962

Gelukkig is niet de hele wereld gereformeerd, zoals wij hier in Nederland. In Spanje wil het met de arbeidsmoraal maar niet lukken. Onder de kop "Voor velen in Spanje is werken nog een schande", meldt de Winschoter dat van de 31 miljoen Spanjaarden 19 miljoen geen beroep uitoefent. Van die 19 miljoen zijn 1 miljoen bejaard en 7 miljoen nog te jong om te werken: de overige 11 miljoen leven van vermogen of familie.
Op het tweede gezicht valt het dus nogal mee met de werkschuwheid van de Spanjaarden. Die 11 miljoen zal voor de helft uit vrouwen be-staan die wel werk binnenshuis hebben. Dan blijven er 5,5 miljoen mannen over. Dat zijn dan natuurlijk de rijke stinkerds die profiteren van Franco's dictatuur. Volgens de krant behoren ze in ieder geval tot de "bovenlaag van gisteren, die (...) hun land door eigenbelang en wereldvreemdheid ruïneerden".
De eigenlijke achtergrond van het artikeltje wordt duidelijk wanneer men spreekt over de mensen die wel werken: "ongeveer twee miljoen stedelijke arbeiders worden aangeduid als ongeschoolde krachten of handlangers. Ongeveer twee miljoen landarbeiders en bijna 2,5 mil-joen kleine boeren hebben eveneens voor het grootste deel geen voldoende beroepsopleiding genoten. Alleen uit deze cijfers al blijkt dat Spanje nog een lange weg moet gaan, voor het ingepast kan worden in een Europees arbeids- en productieproces."
Ook in Groningen is men bang dat men de boot van de vooruitgang mist. Gedeputeerde Staten gaat voor f 2.175.000,- aandelen kopen in een op te richten N.V. die in onze provincie een kerncentrale wil gaan bouwen. Daarnaast wil men f 12.500.000,- investeren in de voorbe-reidingskosten en de exploitatielasten. Men verwacht eind 1963 een definitief besluit te kunnen nemen over een dergelijke centrale. De bouw zal daarna in ruim drie jaar zijn beslag kunnen vinden. De Samenwerkende Electriciteits-Productiebedrijven (SEP) kunnen te-vreden zijn. Ik vraag mij af of dat echter ook voor ons, de inwoners van de provincie geldt.

woensdag

18 augustus 1962

De laatste jaren zijn er in Winschoten in hoog tempo gymlokalen bij de lagere scholen gebouwd. Deze worden overdag door de leerlingen gebruikt en 's avonds en in het weekend door sportverenigingen.
Op het gebied van het kleuteronderwijs is er de laatste jaren een inhaalslag aan de gang. In alle nieuwbouwbuurten worden kleuter-scholen gebouwd. Het beheer erover is echter niet in handen van de gemeente, maar van een stichting. Blijkbaar is het kleuteronderwijs nog niet verplicht. Al die bouwactiviteiten ten gunste van de gemeen-schap laten wel zien dat het steeds beter gaat in Nederland. En dat is mooi.

dinsdag

17 juli 1962

Er is iets besloten over het gas, maar ik kan niet overzien wat de gevolgen daarvan zijn. In de eerste plaats zit er in de provincie Gro-ningen ontzettend veel gas in de grond: minimaal 150 miljard ku-bieke meter, maar het zou ook om 400 miljard kunnen gaan. De winning komt in handen van een nieuw op te richten maatschappij, waarin de Staatsmijnen voor 40 % en Shell en Esso ieder voor 30 % deelnemen.
Zou dat laatste betekenen dat 60 % van de winst naar deze particu-liere bedrijven gaat? Dat lijkt me toch wel wat veel. In ieder geval krijgt de Nederlandse staat 10 % van de winst. De provincie Gronin-gen krijgt zo te zien niks.
Het gas wordt door de maatschappij die het wint verkocht aan een maatschappij die het exploiteert: van deze laatste bezit de Staatsmij-nen 40 %, Shell en Esso 25 % en de staat 10 %. Deze nieuwe maat-schappij krijgt ook alle gasbelangen en gasleidingen van het Staatsgas-bedrijf voor een 'redelijke vergoeding', aldus minister De Pous van Economische Zaken.
Het is de bedoeling dat een groot deel van het aardgas zal worden gebruikt voor verwarmingsdoeleinden: dus ook in huis. Zijn we ein-delijk af van het olievat of van het gesleep met kolen.

maandag

9 juli 1962

't Is een tijdje stil geweest aan het kernbomfront, maar nu is er weer iets nieuws: een gewone bom met een raket naar boven sturen en hem daar laten ontploffen. De primeur was voor de Amerikanen die daarmee willen onderzoeken of ze met zo'n ontploffing radio- en radarverkeer kan verstoren (en omgekeerd), en of de vijand dat kan doen en onderwijl een raketaanval kan uitvoeren op de V.S.
Bovendien hoopt men te ontdekken of men op basis van deze tech-niek misschien intercontinentale raketten kan onderscheppen voor-dat ze de V.S. hebben bereikt. Het is een en al vooruitgang wat er blinkt.

zondag

27 juni 1962

Elke politicus en econoom kan het je vertellen: als je veel belasting wilt binnenhalen moet je die innen via een heffing op spullen die álle mensen móeten kopen: levensmiddelen, kleding, meubels etc. In een dergelijke belasting zit iets onrechtvaardigs: mensen met weinig geld betalen evenveel belasting als mensen met veel geld. Uiteraard kun-nen mensen met meer geld meer kopen en zullen daardoor meer be-lasting betalen. Maar een verhoging van een dergelijke belasting treft iedereen even hard. Bij ons heet die heffing omzetbelasting.
Nu gaat de overheid de omzetbelasting voor luxe artikelen naar bene-den brengen van 18 % naar 4 % tot 6 %. Dat is merkwaardig, want de inkomsten van de staat nemen daardoor af. Misschien wil men de verkoop van autobanden, koelkasten, foto- en filmapparatuur, hoe-den, electrische speelgoedtreinen, meubelen, oesters, sportvliegtui-gen, schoenen, textielgoederen, toneelkijkers en voorwerpen van am-ber, ivoor en schildpad (om de lijst maar even te geven) bevorde-ren. Dat zou een gunstig effect moeten hebben op de industrie. Als iets goedkoper wordt is het natuurlijk makkelijker om het aan te schaffen.
Auto's, sigaretten, televisietoestellen, juwelen, parfums en bont blij-ven trouwens wel in het hoge tarief. De staatssecretaris gaf als reden voor de selectie: de weeldebelasting op oesters bracht per jaar slechts vijfduizend gulden op, die op sportvliegtuigen een miljoen, maar die op auto's 75 miljoen. Dat laatste bedrag kan het rijk niet missen. Bovendien wil men het parkeerprobleem niet vergroten.

zaterdag

20 juni 1962

Een klein onderwerp: de eierhandel. Je hoort er nooit iets over, maar enige recente ontwikkelingen op dat gebied laten zien hoezeer Neder-land economisch afhankelijk is van de export.
Negentig procent van de Nederlandse eierproductie wordt naar Duitsland geëxporteerd. Op zich is dat niet belangrijk, maar nu heeft dat land een importbeperking ingevoerd voor grotere eieren, de nrs. 0, 1 en 2. Drietjes kunnen in Duitsland nog wel worden afgezet, terwijl nog kleinere eieren ook naar andere landen kunnen. De kippen hou-den niet op met leggen omdat de Duitse regering geen eieren meer wil.
Het ministerie van landbouw wil voorkomen dat het dumpen van gro-te partijen eieren op de Nederlandse markt de prijzen drukt en geeft daarom een subsidie van twee cent op elk ei dat door de industrie wordt aangeschaft en verwerkt. De kosten worden gedragen door een egalisatiefonds. Men hoopt dat het probleem per 1 juli vanzelf opge-lost wordt. Op die datum zouden namelijk wel eens EEG-bepalingen van kracht kunnen worden die het zo goed als onmogelijk maken de grens voor importproducten te sluiten.